انواع روش‌های تخریب ساختمان‌های فرسوده

طول عمر هر ساختمان مشخص است و در صورت فرسودگی، باید تخریب شود تا برای ساکنین و همچنین ساختمان‌های اطراف خطری ایجاد نکند. این عملیات تخریب باید به روشی ایمن و مطمئن صورت گیرد تا صدمه‌ای به ساختمان‌های مجاور و کارگران در حال کار وارد نکند. در این نوشته از شرکت معماری دکوطرح به بررسی انواع روش‌های تخریب ساختمان‌ها می‌پردازیم، با هم مزایا و معایب آن‌ها را بررسی می‌کنیم و با روند تخریب بیش‌تر آشنا می‌شویم.

قبل از خواندن این نوشته توصیه می‌شود نوشته‌های زیر را نیز مطالعه کنید:

• مهندسی تخریب چیست؟
• بتن نفوذ ناپذیر در برابر آب

انواع روش‌های تخریب ساختمان‌های فرسوده

عوامل موثر بر فرسودگی سازه های بتنی

• عدم طراحی و اجرای مناسب: طراحی و اجرای سازه بتنی باید با دقت و براساس استانداردهای لازم و مشخصات فنی انجام شود. روش‌هایی که برای طراحی سازه به کار برده می‌شوند، در صورت غلط بودن منجر به تخریب بتن خواهند شد. ساخت یک سازه در منطقه‌ای که آب و هوای مرطوب دارد با منطقه‌ای که آب و هوای آن خشک است کاملا متفاوت است و باید از بتنی که مناسب این مناطق است استفاده شود. علاوه بر آن، مهارت افراد در بتن ریزی سازه‌های بتنی امری بسیار مهم است که همواره مورد توجه قرار می‌گیرد. از این رو با توجه به مکانی که سازه در آن بنا می‌شود باید مواد و مصالح مورد نیاز فراهم شوند و این کار توسط افراد مجرب و ماهر باید صورت گیرد. اشتباهاتی که هنگام اجرای سازه‌های بتنی رخ می‌دهند تا حد زیادی در تخریب آن‌ها به مرور زمان نقش دارند. مواردی نظیر ترک خوردگی، فضاهای خالی، آب انداختگی، فرآیند لانه زنبوری و‌… از جمله عواملی هستند که می‌توانند مقاومت بتن را در برابر آسیب‌های مختلف کاهش دهند و منجر به فرسودگی بافت آن شوند.
• سولفات‌ها: سولفات‌های منیزیم و سدیم به دو روش منجر به تخریب بتن می‌شوند. آلومینات سیمان تحت تاثیر یون سولفات قرار می‌گیرد و پس از ترکیب با هم، نمک‌های محلول در آب ایجاد می‌شود. خاصیت كلوئيدی ایجاد شده در اثر کنار هم قرارگرفتن نمک‌ها و هیدروکسید کلسیم، منجر به انبساط و اضافه حجم می‌شود، در نتیجه بتن تخریب می‌شود. وقتی هیدروکسید کلسیم به نمک‌های محلول در آب نظیر گچ و میرابلیت تبدیل می‌شود، سطح بتن تجزیه و نرم می‌شود و بتن دچار خلل و فرج می‌گردد.
• کلریدها: هنگامی که کلرید موجود در بتن از 6 کیلوگرم در هر متر مکعب بیش‌تر باشد، خوردگی کلریدی رخ خواهد داد. خوردگی کلریدی یک واکنش الکتروشیمیایی است که آرماتورهای درون بتن را تحت تاثیر قرارداده و به لایه‌ای که در اطراف آرماتور قرار گرفته آسیب وارد خواهد کرد. کلریدها یا در اثر مصرف افزودنی‌های کلرید و یا از طریق هوای اطراف وارد بتن می‌شوند. کلریدها می‌توانند به صورت سطحی و یا عمقی، موجب خوردگی شوند و این خوردگی به عواملی نظیر غلظت یون کلرید، نقاط کاتدی و آندی، حضور الکترولیت و اکسیژن رسانی به نقاط کاتدی بستگی دارد.
• انجماد: انجماد در بتن‌های خیس، تخریب بتن را به همراه دارد. وقتی آب یخ می‌زند، حجم آن افزایش پیدا می‌کند و با ایجاد تنش‌های درونی منجر به ترک خوردگی بتن می‌گردد. ترک‌هایی که در اثر یخ زدگی ایجاد می‌شوند باعث پولکی شدن سطح بتن می‌شوند و عمیق‌تر می‌گردند. میزان تخریب بتن در این حالت به تخلخل بتن و نفوذپذیری آن بستگی دارد.
• کربناسیون: گاهی اوقات لایه اطراف آرماتورهای بتن در اثر کاهش PH بتن آسیب می‌بینند. هنگامی که دی اکسید کربن هوا با بتن آلکالین واکنش نشان می‌دهد، کربنات ایجاد می‌شود و PH افت پیدا می‌کند. این کاهش PH از سطح بتن تا عمق آن ادامه پیدا می‌کند تا به آرماتور می‌رسد. در نهایت آرماتور بتن خورده می‌شود و سطح بتن دچار فرسایش می‌گردد.
• نمک‌ها: نمک‌های ایجاد شده در اثر تبخیر آب‌های املاح دار در بتن و نمک‌های بادآورده در روزنه های بتن قرار می‌گیرند، در صورت کریستالیزه شدن به سازه بتنی آسیب وارد خواهند کرد. این نمک‌ها خوردگی و زنگ زدگی آرماتورها را سرعت می‌بخشند.

روش‌های تخریب ساختمان فرسوده

قبل از اجرای عملیات تخریب و به منظور انتخاب روش صحیح باید مواردی را در نظر گرفت. برای مثال از جمله آن‌ها می‌توان به موقعیت و مکانی که ساختمان در آن قرار گرفته است، اشاره کرد. همچنین باید توجه داشت که از چه مصالحی در ساخت ساختمان استفاده می‌شود و هدف از تخریب آن چیست و در پایان باید برای چگونگی انتقال آوار باقیمانده نیز تصمیم گیری کرد. این موارد می‌تواند در انتخاب روش صحیح به ما کمک کند. عملیات تخریب ساختمان با استفاده از روش‌های زیر انجام می‌شود:

تخریب ساختمان با استفاده از توپ تخریب

استفاده از توپ تخریب، یکی از قدیمی‌ترین روش‌های تخریب ساختمان است. در این روش یک توپ تخریب از جنس فولاد که با کابل از جرثقیل آویزان است به سازه برخورد می‌کند و طی دو حرکت افقی یا عمودی باعث تخریب سازه می‌شود. در حرکت افقی توپ، بوم جرثقیل به صورت رفت و برگشت در خطی افقی به ستون‌ها و دیوارهای سازه ضربه وارد می‌کند و این قسمت‌ها را تخریب می‌نماید.

در حرکت قائم، جرثقیل توپ تخریب را بالا می‌برد و رها می‌کند. این نوع حرکت برای تخریب پل‌ها، تیرها و دال‌های ساختمان استفاده می‌شود. یکی از معایب تخریب با توپ تخریب، ایجاد آلودگی صوتی و انتشار گرد و غبار در فضا است. به دلیل ضربات وارد شده بر سازه، احتمال سقوط و پرتاب مصالح وجود دارد و انجام این تخریب نیازمند یک فضای بزرگ برای قرارگیری جرثقیل است.

تخریب توسط انفجار کنترل شده

این نوع تخریب برای تخریب سازه‌های مرتفع، سوله‌ها، پل‌ها، سیلوها و دیگر سازه‌ها استفاده می‌شود. به منظور اطمینان از نحوه تخریب پس از انفجار، یک نرم‌افزار آنالیزی بر روی سازه انجام می‌شود تا انهدام آن را پیش بینی کند.
طبق آنالیز، مواد منفجره در مکان‌هایی که پیش بینی شدند قرار می‌گیرند و تخریب صورت می‌گیرد. یکی از معایب این نوع تخریب، خطرناک بودن مواد منفجره است که احتمال عمل نکردن و یا انهدام ناقص ساختمان در آن وجود دارد. در انجام این روش اگر فاصله سازه تا ساختمان‌های مجاور کم باشد ساختمان‌های اطراف موقتا باید تخلیه شوند تا عملیات تخریب صورت گیرد.

تخریب با استفاده از بیل مکانیکی

استفاده از این روش برای ساختمان‌هایی با بیش از 20 متر ارتفاع صورت می‌گیرد. در این روش بیل مکانیکی دارای بازوهای تخریب بوده و چند شاخه برای تخریب بر سر آن‌ها وجود دارد که با استفاده از آن‌ها از بالا به پایین انجام عملیات تخریب صورت می‌پذیرد. این روش نسبت به روش‌های قدیمی‌تر هم چون گوی تخریب از امنیت بالاتری برخوردار است.

تخریب تدریجی ساختمان

در تخریب تدریجی ساختمان ابتدا ساختمان را تخلیه کرده و سقف‌ها را برای عبور ستون‌های موقت برش می‌دهند. بعد از این که سقف برش شد یک کلاهک فلزی به ارتفاع 20 متر در بالای ساختمان قرار داده می‌شود. بار ناشی از وزن کلاهک توسط ستون‌های موقت فلزی به سقف ساختمان وارد می‌شود. دو تیرک در بالا و پایین ستون‌ها قرار دارد. تیرک بالایی ثابت است ولی تیرک پایینی توسط یک جک هیدرولیکی که در داخل ستون قرار دارد در راستای ارتفاع ستون تغییر ارتفاع می‌دهد.

تیرک‌های پایین بر روی دال چهار طبقه پایین‌تر از کلاهک قرار می‌گیرند. بعد از آن کارگران و ماشین آلات از بالا و در داخل ساختمان شروع به تخریب می‌کنند. ضایعات ناشی از مصالحی که تخریب شدند توسط جرثقیل‌هایی که در زیر کلاهک نصب شدند به پایین ساختمان منتقل می‌شوند. در حین تخریب، جک‌های هیدرولیکی ارتفاع بین دو تیرک را کاهش می‌دهند.

بعد از تخریب چهار طبقه بی کلاهک و تیرک پایین ستون، تیرک بالایی بر روی سقف زیر کلاهک قرارگرفته و تیرک پایینی آزاد می‌شود و بر روی سقف چهار طبقه پایین‌تر قرار می‌گیرد. بعد از قرارگیری تیرک پایین، تیرک بالایی آزاد شده و عملیات تخریب دوباره انجام می‌شود.

بهترین روش تخریب برای ساختمان

از بین چهار روش تخریب ساختمان، تخریب تدریجی مناسب‌ترین روش تخریب محسوب می‌شود. این نوع تخریب انتشار گرد و غبار ناشی از عملیات تخریب را کاهش می‌دهد و مصالح تخریب شده و ضایعات را در حین تخریب جمع آوری و به بیرون ساختمان منتقل می‌کند. روش تخریب تدریجی سازه برای هر ساختمانی مناسب است و شرایط آب و هوایی خللی در انجام آن ایجاد نمی‌کند. سر و صدای ناشی از تخریب سازه در این روش نسبت به سایر روش‌ها کم‌تر است و علاوه بر آن نیازی به تخلیه ساختمان‌های مجاور نمی‌باشد. تخریب تدریجی سازه نوین‌ترین روش تخریب ساختمان است. در حال حاضر از این روش برای بازسازی ساختمان‌های فرسوده استفاده می‌شود.

برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.

نظرات خود را در ارتباط با این نوشته ما بنویسید.

با آرزوی بهترین‌ها.