نورگیر دیواری در معماری چیست؟
نورگیر دیواری در معماری – نورگیر چیست؟
استفاده از نور طبیعی به عنوان یک عامل حیاتی در معماری مدرن و سنتی و طراحی ساختمان ها و دکوراسیون منازل شناخته می‌شود. با استفاده از نورگیر ها می توان درکل روز از نور طبیعی و خواص معجزه آسای ان استفاده کرد. استفاده از نورگیر ها نقش مهمی در طراحی پایدارو بهینه سازی انرژی ایفا می کنند. در نورگیرها بلوک‌های شیشه‌ای به کار می‌روند تا انعکاس نور در ساختمان افزایش یابد. انواع نورگیرها به منظور کاهش استفاده از روشنایی الکتریکی به کار می‌روند. به ما اجازه می‌دهند تا از درون ساختمان نمایی به منظره بیرون داشته باشیم.
قبل از خواندن این مقاله توصیه می شود مقالات زیر را نیز مطالعه کنید:
نورگیر دیواری در معماری
تاریخچه استفاده از نورگیر دیواری
تاریخچه استفاده از نورگیر به دوران باستان و تمدن های اولیه مصر و روم برمی گردد. در معماری های ایرانی استفاده از نورگیر از دیرباز با سبکی منحصر بفرد انجام می شده است. این نورگیر ها که به صورت پنجره های سقفی بودند برای انتقال نور و گاها برای تهویه هوا مورد استفاده قرار می گرفتند. به شکلی که این نورگیر ها بخشی از سقف یا همه آن را به منظور نور رسانی به داخل ساختمان اشغال می کردند. از این رو مقاومت و عایق بودن نورگیر ها در برابر باد و باران اهمیت زیادی داشت.
از انواع نورگیر های مورد استفاده در زمان های قدیم نورگیر لوله ای، نورگیر شیب دار، نورگیر بازشوی سقفی و .. اشاره کرد. امروزه این نورگیر ها جای خود را به پوشش سقف پاسیو، نورگیر های حیاط خلوت، نورگیر های پلی کربنات، پوشش سقف استخر، نورگیر حبابی و گنبدی داده اند که متشکل از دو بخش حبابی و فایبر گلاس می باشند.
انواع نورگیرهای دیواری در معماری ایرانی
بیشتر پنجره های نصب شده روی دیوارها، وظیفه ی نورگیری را به عهده دارند. در معماری سنتی ایران نمونه های مختلفی ازانواع نورگیرها را، که علاوه بر نقش ورود نور به داخل ساختمان، بر زیبایی بنا می افزایند، مشاهده کرد. از جمله این نورگیرها می توان به هورنو، روشندان، گلجام، روزن، شباک جامخانه، ارسی، باجه، تهرانی، چشم گاوی، پاچنگ، پاچلاقی، فریز و خوون اشاره کرد. تنوع در انواع نورگیرها نشان می دهد که نورگیری طبیعی در معماری سنتی ایران اهمیت زیادی داشته است. در ادامه به بررسی چند نمونه از این نورگیرها می پردازیم:
درب و پنجره ی مشبک از انواع نورگیر های دیواری
پنجره‌ها برای جلب نور، جریان هوا و دیدن مناظر بیرون مورد استفاده قرار می گیرند. پنجره باید با شدت نور تناسب داشته باشد. پنجره‌های مشبک بین نور خارج و داخل تعادل ایجاد می کند و کسی که از داخل به بیرون نگاه می کند دچار خیرگی نمی شود. طرح هایی که در ساختن پنجره های مشبک به کار می‌رود، با شرایط اتاق جهت تنظیم نور، تنظیم و طراحی می شوند.
هورنو
هورنو به نورگیری بالای سقف گفته می شود. چون در نزدیکی های تیزه گنبد امکان اجرا به صورت بقیه ی قسمت ها میسر نیست، در نزدیکیهای تیزه، سوراخ را پر نمی کنند تا در بالای سقف کار نور رسانی را انجام دهد. مثلاً در پوشش بازارها اکثراً سوراخ هورنو باز است تا عمل روشنایی و تهویه اکان پذیر باشد.
در بناهایی که استفاده از پنجره در دیوارها ممکن نبوده مثل بازارها و سایر بناهای عمومی، معماران در قسمت خورشیدی کاربندی روزن هایی را ایجاد کردند که عبور مناسب و تهویه را به بهترین روش میسر می ساخته است و به آن روشندان می گویند. روشندان ها به شکل یک کلاه فرنگی بوده اند و عمود بر قسمت خورشیدی کاربندی ساخته می شوند و بعضی از آن ها زمینه چند ضلعی دارد و برخی از آن ها دارای شیشه هستند.
روزن از انواع نورگیر های دیواری
روزن و پنجره را نمی توان از هم تفکیک کرد. روزن را یک پنجره کوچک است که معمولاً در بالای در و گاهی در دوطرف آن برای گرفتن روشنایی و تأمین هوای آزاد برای فضاهای بسته به کار گرفته می‌شد. به عبارت دیگر روزن به سوراخهائی گفته می‌شود که در کلاله و یا شانه طاق ها تعبیه می شده است. روزن گاهی با چوب و گاه با گچ و سفال ساخته می شده و اغلب ثابت بوده است. در بناهایی که دارای بافت مرکزی و درونگرا بودند و از سقف هشتی یا از نقطه ای دیگر نور کافی برای هشتی تأمین می شد، در بالای در ورودی روزن قرار می دادند.
ارسی
ارسی معمولا در پیشخان و رواق ساختمان های سردسیری دیده می شود. ارسی پنجره مشبکی است که به جای گشتن روی پاشنه گرد، بالا می رود و در محفظه ای که در نظر گرفته شده جای می گیرد. ارسی معمولاً در اشکوب کوشک ها و پیشخان و رواق ساختمان های سردسیری دیده می شود. ارسی، معمولاً مانند پنجره و روزن های چوبی است.
گلجام
به شیشه های کوچک و رنگینی که در داخل گچ کار می گذاشتند و آن را در بالاترین قسمت طاق تعبیه می کردند تا نور رسانی به داخل بنا را امکان پذیر کند، گلجام می گویند.
فریز و خوون در انواع نورگیر های ساختمان
خوون یک نقش تزئینی است که با تکه های آجر تراشیده و موزائیک آن را پدید آورده اند، سپس روی آن را با خاک و سریشم رنگ هائی که در آب حل کرده اند به رنگ های گوناگون رنگ می کنند و در پیشانی ساختمان، میانه ستون ها و فریز در چیده می شود. برای ورود روشنایی و هوا به اتاق ها لوله های گلچین را سوراخ کرده و نقش هایی پدید آورده و آن لوله ها را در بالای درها و پنجره ها نصب می‌کردند.
برای مشاوره ی رایگان می توانید با شماره های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این مقاله ما بنویسید.
موفق باشید.
۰ دیدگاه