معماری در اقلیم کویر منطقه

معماری در اقلیم کویر منطقه

معماری در اقلیم کویر منطقه

معماری در اقلیم کویر شرایط جوی بر آب و هوا و خصوصیات جغرافیایی منطقه تاثیر می‌گذارد. دو عامل دما و بارش شرایط آب و هوایی را تحت تاثیر قرار میدهد که بر شرایط زندگی ما نیز تاثیرخواهد داشت.

معماری در اقلیم کویر منطقه

در ایران ۴ اقلیم داریم:

• اقلیم گرم و خشک.
• اقلیم گرم و مرطوب.
• اقلیم معتدل و مرطوب.
• اقلیم سرد.

ویژگی‌های اقلیم گرم و خشک

بارندگی در این اقلیم کم و رطوبت نیز اندک است،این اقلیم از نظر پوشش گیاهی بسیار ضعیف است. گرمای تابستان و سرمای زمستان بسیار شدید است. اختلاف دمای شب و روز نیز بسیار زیاد است.

اقلیم کویر

بعضی از کویرها به علت تبخیر آب از دریاها و دریاچه‌ها پدید آمده‌اند و به طور کلی کویر بر اثر تابش شدید آفتاب در بعضی مناطق به وجود می‌آید.

پوشش گیاهی

نوع پوشش گیاهی در هر منطقه به ویژگی های خاک در آن منطقه بستگی دارد. در مناطق بیابانی گیاهان از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند. در این مناطق هر گیاهی نمی‌تواند رشد کنند و در شرایطی که خاک شوری کمتری قرار بگیرد امکان رشد گیاهی مانند گز وجود دارد.

معماری کویر

در مناطق کویری پلان‌ها به شکل فشرده طراحی می‌شوند که در این نوع طراحی دیوارها سایه ایجاد می‌کنند و جلوی تابش مستقیم خورشید را می‌گیرند. تعداد بازشو‌‌های کمتری رو به معابر طراحی می‌شوند تا از تبادل حرارت فضای داخلی و خارجی و نفوذ گردوخاک جلوگیری کند. طراحی باید به نحوی قرار بگیرد که پنجره‌ها روبه حیاط مرکزی ساختمان باز شوند تا فضای داخلی کمتر تحت تاثیر هوای بیرونی قرار گیرد. حیاط های بزرگ با حوض و باغچه‌های بزرگ طراحی می‌شود تا هوای مطلوبی برای فضای داخلی فراهم کند. با ایجاد حفره‌هایی در قسمت عرقچین نور داخلی را تنظیم می‌کنیم‌.

عناصر معماری کویر

• گذر.
• ایوان.
• حیاط.
• بادگیر.
• طاق.
• گنبد.
• ساباط.

گذر

در این منطقه از کوچه‌های باریک که دارای دیوارهای بلند هستند و هم‌چنین گذرهای سرپوشیده استفاده می‌شود که در تابستان با ایجاد سایه از تابش مستقیم آفتاب و ایجاد گرمای شدید جلوگیری کند.

ایوان و حیاط

ایوان از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری کرده و نقش بسیار مهمی دارد. معمولا ایوان با ایجاد چندین پله در ارتفاع بالاتری از حیاط قرار گرفته ودر کف حیاط از آجر استفاده می‌کنیم تا گرما را در فصل سرما حفظ کند.

بادگیر

بادگیر از عناصر معماری ایران بوده و برای تهویه هوا بر روی بام خانه‌ها و هم‌چنین بالای آب انبارها ساخته می‌شود. بادگیرها دارای انواع مختلفی از نظر جهت هستند که شامل بادگیرهای یک طرفه تا هشت طرفه می‌شوند. بادگیرهای یک طرفه نسبت به انواع دیگر بادگیرها کوچکتر بوده و به صورت عمودی در داخل دیواره‌های کانال در و پنجره نصب می‌شود و سبب تهویه هوا می‌شود. از بادگیرهای چهار و هشت طرفه که ارتفاع بیشتری دارند در جاهایی که در معرض باد و فشار بیش‌تری هستند استفاده می‌شود. بادگیرهای چهارطرفه از چند قسمت تشکیل شده‌اند که گردو خاک بعد از برخورد با بادگیر، رطوبت را جذب و غبار از آن جدا می‌شود.

طاق و گنبد

در معماری پوششی که بر زمینه گرد برپا می‌شود گنبد گوییم که در ایران پیشینه ای دیرینه دارد. در بخش های کویری به دلیل کمبود چوب، برای پوشش سقف از آجر و خشت استفاده می‌شود و سقف به صورت طاق و گنبد ساخته می‌شود.

ساباط

از ویژگی‌های مهم معماری در اقلیم کویری طراحی ساباط است که در استان‌هایی مانند یزد، کرمان و خوزستان و… یافت می‌شود. ساباط معبریست که آرامش را با ایجاد سایه برای رهگذر پدید می‌آورد. ساباط سازه‌ای نیمه پوشیده است که هوای داخل آن در تابستان و زمستان مطلوب‌تر از هوای بیرون آن است هم‌چنین  وجود آن‌ها سبب یکپارچه شدن خانه های اطرافشان می‌شود.

مصالح مورد استفاده

در این مناطق از مصالحی با ظرفیت حرارتی بالا مانند گل، خشت و آجر استفاده می‌کنند که ارزان بوده و به راحتی یافت می‌شود. غالبا از چوب برای ساخت درب و پنجره و هم‌چنین ستون ایوان‌ها استفاده می‌شود. از مصالحی استفاده می‌شود که دارای رنگ روشن بوده و قابلیت انعکاس نور خورشید را شامل شود.

معماری در اقلیم کویر منطقه به زبان ساده

کویرهای ایران یکی از مناطق مهم و باستانی این کشور هستند. این مناطق با شرایط آب و هوایی سخت، از جمله خشکی، گرمای شدید و باد، شناخته‌‌‌‌‌ می‌شوند. با این حال، مردم کویر با استفاده از دانش و خلاقیت خود، معماری‌هایی را ایجاد کرده‌اند که به آن‌ها کمک می‌کند تا در این شرایط دشوار زندگی کنند.

مصالح ساختمانی معماری در اقلیم کویر

مصالح ساختمانی یکی از مهم‌‌‌‌‌‌‌‌ترین عوامل در معماری کویر هستند. به دلیل کمبود آب و سنگ در این مناطق، مصالح اصلی ساختمانی خشت و گل هستند. خشت از گل و آب ساخته‌‌‌‌‌ می‌شود و به دلیل وزن سبک و عایق بودن در برابر گرما و سرما، برای ساخت خانه‌‌‌‌‌‌های کویری مناسب است. گل نیز برای پوشاندن دیوارها و سقف‌‌‌‌‌‌ها استفاده‌‌‌‌‌ می‌شود و به آن‌ها خاصیت عایق بودن‌‌‌‌‌ می‌بخشد.

معماری در اقلیم کویر و جهت گیری ساختمان

جهت گیری ساختمان‌‌‌‌‌‌ها در معماری کویر اهمیت زیادی دارد. خانه‌‌‌‌‌‌های کویری معمولاً به سمت جنوب ساخته‌‌‌‌‌ می‌شوند تا از نور خورشید در زمستان استفاده کنند.

در تابستان، سایبان‌‌‌‌‌‌ها و بادگیر‌‌‌‌‌‌ها به کنترل دمای داخل خانه‌‌‌‌‌‌ها کمک‌‌‌‌‌ می‌کنند.

معماری فضای داخلی خانه در اقلیم کویر

فضای داخلی خانه‌‌‌‌‌‌های کویری معمولاً به گونه‌‌‌‌‌‌‌ای طراحی‌‌‌‌‌ می‌شود که از گرمای هوا در تابستان و سرمای هوا در زمستان جلوگیری کند، برای این منظور، اتاق‌‌‌‌‌‌ها معمولاً کوچک و با سقف‌‌‌‌‌‌های بلند ساخته‌‌‌‌‌ می‌شوند. حیاط‌‌‌‌‌‌ها نیز نقش مهمی در تهویه خانه‌‌‌‌‌‌ها دارند.

عناصر معماری در اقلیم کویر

عناصر معماری مختلفی در معماری کویر استفاده‌‌‌‌‌ می‌شود که به مردم این مناطق کمک‌‌‌‌‌ می‌کند تا در شرایط سخت زندگی کنند.

از جمله این عناصر‌‌‌‌‌ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بادگیر: بادگیر وسیله‌‌‌‌‌‌‌ای است که برای تهویه و خنک کردن خانه‌‌‌‌‌‌ها در تابستان استفاده‌‌‌‌‌ می‌شود. بادگیرها معمولاً در بالای پشت بام خانه‌‌‌‌‌‌ها قرار‌‌‌‌‌ می‌گیرند و با استفاده از باد، هوای خنک را به داخل خانه‌‌‌‌‌‌ها می‌کشند.
• سرداب: سرداب اتاقی زیرزمینی است که در تابستان برای خنک کردن و در زمستان برای گرم کردن خانه‌‌‌‌‌‌ها استفاده‌‌‌‌‌ می‌شود. سردابه‌‌‌‌‌‌ها معمولاً با آب پر‌‌‌‌‌ می‌شوند و به دلیل خاصیت خنک کنندگی آب، دمای داخل آن‌ها در تابستان پایین‌‌‌‌‌ می‌ماند.
• صفه: صفه فضایی باز در جلوی خانه است که در تابستان برای خنک کردن خانه‌‌‌‌‌‌ها استفاده‌‌‌‌‌ می‌شود. صفه‌‌‌‌‌‌ها معمولاً با سایبان پوشیده‌‌‌‌‌ می‌شوند تا از نور مستقیم خورشید محافظت کنند.
• حیاط: حیاط فضایی باز در داخل خانه است که نقش مهمی در تهویه خانه‌‌‌‌‌‌ها دارد. حیاط‌‌‌‌‌‌ها معمولاً با درختان و گیاهان پوشیده‌‌‌‌‌ می‌شوند که به خنک کردن هوا کمک‌‌‌‌‌ می‌کنند.

نمونه‌‌‌‌‌‌های معماری در اقلیم کویر

ایران دارای نمونه‌‌‌‌‌‌های متعددی از معماری کویر است که از جمله آن‌ها‌‌‌‌‌ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خانه‌‌‌‌‌‌های سنتی یزد: خانه‌‌‌‌‌‌های سنتی یزد یکی از زیباترین نمونه‌‌‌‌‌‌های معماری کویر هستند. این خانه‌‌‌‌‌‌ها با استفاده از خشت و گل ساخته شده‌اند و دارای عناصر معماری مختلفی مانند بادگیر، سرداب و صفه هستند.
• خانه‌‌‌‌‌‌های کاهگلی یزد: خانه‌‌‌‌‌‌های کاه‌گلی یزد نیز یکی دیگر از نمونه‌‌‌‌‌‌های معماری کویر هستند. این خانه‌‌‌‌‌‌ها با استفاده از کاه‌گل ساخته شده‌اند و دارای سقف‌‌‌‌‌‌های گنبدی شکل هستند.
• خانه‌‌‌‌‌‌های بادگیر دار یزد: خانه‌‌‌‌‌‌های بادگیر دار یزد دارای بادگیرهایی هستند که به خنک کردن خانه‌‌‌‌‌‌ها در تابستان کمک‌‌‌‌‌ می‌کنند. این خانه‌‌‌‌‌‌ها در مناطقی از یزد مانند فهادان و میدان امیرچخماق یافت‌‌‌‌‌ می‌شوند.

نهایتا معماری کویر یکی از شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌ترین نمونه‌‌‌‌‌‌های معماری ایران است. این معماری با استفاده از دانش و خلاقیت مردم کویر، به آن‌ها کمک‌‌‌‌‌ می‌کند تا در شرایط سخت زندگی کنند.

برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.

نظرات خود را در ارتباط با این مقاله برای ما بنویسید.

با آرزوی بهترین‌ها.