معماری بیونیک چیست؟
معماری بیونیک چیست؟
معماری بیونیک از ترکیب دو کلمه بیولوژی و تکنیک به معنای زیستار شناختی یا بکارگیری اندام‌های ساختگی طبیعت که در زبان فارسی به آن زیست‌فنی می‌گویند. معماری یونیک را علم سیستم‌هایی که زمینه و پایه‌ی تمامی سیستم‌های زنده‌اند می‌دانند. و امروزه هرکجا صحبتی از تکنولوژی هست تصویر همان دستاوردهای بسیار مهم تکنولوژی به ذهن می‌آید، اما اگر گاهی به مسیر تکنولوژی تمرکز کنیم هر پدیده صنعتی یا ساختمانی، از الگوی زنده طبیعت الهام گرفته است. بیونیک از هر سمت، هنر استفاده از دانش سیستم‌های زنده در حل مسائل فنی است. در کل علم، بیونیک را همانند دانشی که مسائل فنی را از مسیرهای زیستی حل می‌کند، بنا کرده‌اند.
هر معماری فوق العاده‌ای که بر پایه‌های نظری مستحکم برقرار شده باشد اکثرا تا زمانی به صورت طرح یا مدل باقی می‌ماند. هنگامی که ما اولین بار نظرات خود را به روی کاغذ آوردیم و مدل آن را ساختیم، تصور نمی‌کردیم که در مدتی کمتر از ۲۰ سال آثار ما مقبولیت بیابند. همچنین برای ساخت اینگونه طرح‌ها به دلیل تک بودن هریک از اعضایش به ماشین آلات کامپیوتری و روش‌های تولید پیچیده‌ای احتیاج دارد.
قبل از خواندن این نوشته توصیه می‌شود نوشته‌های زیر را نیز مطالعه کنید:
معماری بیونیک چیست؟
سبک بیونیک، سبکی الهامی
در این سبک معماران از طبیعت الهام می‌گیرند و سازه‌های منحصر به فردی خلق می‌کنند. در طراحی و ساخت پروژه معماری بیونیک یا بیو دیزاین تلاش بر این است که هرچه بیشتر و بهتر از طبیعت الهام گرفته شود.
آشنایی با سبک بیونیک
- علم سیستم‌هایی که کارکرد آنها الهام از سیستم‌های زنده گرفته شده است. (ساختار اصلی)
- علم سیستم‌هایی که مشخصاتی نظیر خصوصیات سیستم‌های زنده را دارند. (مکانیسم‌ها)
- علم سیستم‌هایی که از نظر ظاهری به سیستم‌های زنده شبیه هستند. (دریافت‌های حسی فرم)
آنالیز روابط عملکردی موجود با فرم و مواد
- فرم پایه.
- فرم پیچیده.
- تعیین تناسبات و اندازه.
- آنالیز مکانیزم.
- آنالیز رابطه‌ی فرم.
- آنالیز رابطه‌ی عملکرد.
آشنایی با ساختارهای بیونیک پایدار
انسان از زمان پیدایش تا به الان در طبیعت به کنجکاوی کردن مشغول بوده و هست، در طبیعتی که همیشه برای او ناشناخته بوده است. و زمانی او به تدریج از دل طبیعت واژه تکنولوژی و هنر را بیرون کشید و آنها را برای ترکیب در ذهن خود پروراند و حاصل آن را در قرن‌ها به زبان‌های متفاوت تکرار کرد. بنابراین نیاز است ارتباطی با اصول منطقی و علمی بین سیستم‌های ماشینی و سیستم‌های زنده پدیدار شود روح بخشیدن به ساختمان یکی از گرایش‌های این سبک است که با توجه به قدرت سازه برای تنفس (زنده نمایی)، به کمک خطوط مستقیم یا منحنی خالص و القاء آهسته تمامیت سازه به آن دست پیدا می‌کنند.
مهم‌ترین بخش برای سبک معماری بیونیک
مهم‌ترین بخش برای معماری بیونیک آن است که ساختمان بتواند زنده بودن خود را گسترش کند. از زمان آفرینش زمین، طبیعت خود، تبدیل به طراح و معمار نهایی شده است، در طی این مدت گیاهان و جانوران توانسته‌اند با تزئینات و طراحی‌های لازمه بر مشکلات محیط زیست خود بهترین باشند. انسان نیز در مدت زندگی خود، همیشه سعی داشته برای ساخت و طراحی مکان‌ها و وسایل مورد نیاز خود از طبیعت و محیط زیست اطراف خود الهام بگیرد.
معماری بیونیک الهام گرفته شده از طبیعت
تقلید از طبیعت مزایای بسیاری دارد. هر جاندار کنونی دارای چندین میلیون سال تکامل است، در این فاصله زمانی طبیعت هر چه را که سازگاری نداشته از بین برده است و این امیدواری را به وجود آورده که بشر بتواند با مطالعه فرآیند تکامل، مکانیسم‌های جدید فناوری را از روی موجودات زنده نسخه‌برداری کند.
عوامل مهم در طبیعت برای ساخت بناها
- پوسته یا جلد.
- ساختار.
- آراستن.
- انرژی.
پیشگامان و برخی نمونه‌های معماری ارگانیک زیست فنی
آنچه تحت عنوان معماری به سبک بیونیک با بحث در مورد آن پرداخته‌ایم که از آغاز زندگی انسان با او همراه بوده است. قرن‌ها است که بشر با طبیعت به سر برده و خود از آن الهام می‌گیرد. لئوناردو داوینچی، از اولین کسانی بود که برای حل مسائل زمانش به جستجو و تحقیق در ساختار جانداران پرداخت. یکی از بهترین طرح‌های شناخته شده از علم بیونیک اثر لئوناردو داوینچی که ماشین پرنده را براساس ساختمان بدن یک خفاش طراحی کرد. حدود ۴۰۰ سال بعد ماشین پرنده با الهام از خفاش ساخته شد و در ساخت زیردریایی‌ها نیز از بدن دلفین الهام گرفته شده است.
پیشگامان عرصه معماری بیونیک
چارلی لوکستون از کسانی است که ما را به طراحی طبیعت بر می‌گرداند تا به چگونگی معماری، طراحی و مهندسی، نظام موجود در معماری طبیعت را پی ببریم. معماری را می‌توان علم حیات مصنوعی نامگذاری کرد و علمی نظیر آنچه در جهان طبیعت و نظام تکرار و پاسخ اصول بیولوژیکی و ژنتیکی اتفاق میافتد. معماری بارها از ساختارها و اشکال طبیعی و طبیعت الهام گرفته است. ذهنیت بیونیک و ارگانیک مهم‌ترین روند قرن بیستم بوده و سالیوان، لوکوربوزیه، رابت همگی روی شباهت‌های بیولوژیکی کار می‌کردند. جنبش سبک بیونیک شکل چهار ضلعی و منتظم ساختمان‌های سنتی را برای پدید آوردن ساختمان‌های بیولوژیکی و جهان طبیعی نابود می‌کند. نتیجه این دیدگاه مجموعه‌ای از ساختمان‌های فوق العاده با قالب‌های بیولوژیکی می‌شود که در اکثرا از آناتومی انسان الهام گرفته شده‌اند.
تعریف سبک معماری بیونیک از لحاظ هنری
از لحاظ هنری نیز به سختی می‌توان ارزش خلاقیت هنری این آثار را سنجیده، و نوآوری واقعی معمار را از نتایج تصادفی و محاسبه شده کامپیوتری جدا کرد و اما از بسیاری حرکت‌ها که ارزشی بیشتر از مد زدگی نداشتند و همچنان هستند. حرکت‌هایی که در ابتدا خوشایند عموم نبودند و شدیدا مورد حمله منتقدان قرار گرفتند ولی در آخر نتوانستند پایه‌های حرکت جدیدی را بنا کنند. از دو دهه پیش بود که با افزایش قدرت رایانه‌ها معمارانی چون لین که این امکانات را یافتند تا به طراحی معماری ابعاد جدیدی بدهند ابزار این معماران سیستم‌های کامپیوتری جدیدی است که نه تنها طراحی سه بعدی را از ابتدا ممکن می‌کند بلکه برابر آن، محاسبه مدل‌های ریاضی پیچیده، فرم‌های غیرهندسی و شبیه سازی فرآیندهای زنده را امکان پذیر می‌سازند. لین یکی از اولین معمارانی است که به رایانه نقش خلاق می‌دهد. این رایانه است که آثار جدیدی بر پایه معادلات تقریبی خلق می‌شوند. طراحی او با تجزیه یک اثر به زیرمجموعه‌ها شروع می‌شود.
یکی از مشهورترین آثار معماری بیونیک لین
یکی از مشهورترین آثار این معمار خانه جنین گونه او است. این طرح تلاشی است برای برخوردی تازه با موضوعاتی چون تنوع گرایی، تولید منفرد در کنار تولید فراوان و انعطاف گرایی در ساخت. این خانه ترکیبی است از اعضای مختلف که قواعد هندسی همگی آنها به کمال تعریف و محدوده رشد آنها مشخص شده است و این نکته نشان می‌دهد که تناسب، زیبایی و عملکرد در مفهوم کلاسیک آن بسیار با ارزش است. خانه این گونه در مسیر تکامل خود نه تنها متأثر از داده‌های اولیه است. بلکه مهم‌تر از آن خود را با محل بنا. سبک‌های رایج محلی، شرایط اقلیمی، مصالح ساختمانی و برداشت محلی از زیبایی وفق می‌دهد. اگر جانداری موفق می‌شود در نقاط متفاوت و شرایط اقلیمی متفاوت اقلیمی نه تنها برنامه غذایی خود را بلکه ساختار فیزیکی بدن و حتی رنگ و پوستش را با شرایط وفق دهد، چرا یک اثر معماری نتواند به چنین وفاقی دست یابد.
برخی از مزایای معماری زیست فنی
جمعیت جهان در سال ۱۹۹۰ حدود یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون نفر محاسبه شده بود. که در سال ۲۰۰۰ این جمعیت به ۶ میلیارد نفـر رشـد پیدا کرد. خوشبینانه‌ترین احتمال برای سال ۲۰۵۰، بالغ بر ۱۲ میلیارد نفر است. درطول ۱۰۰ سال اخیر شهرها، به اجبار بیشتر از گذشته، برنامه ریزی و استراتژی‌های شهری خود را بر اساس متمرکزسازی‌های با اهمیت آسمان خراش‌ها و گستردگی مناطق مسکونی با جمعیتی متمرکز تغییر خواهند داد. که اهمیت دادن هر چه بیشتر نسبت به گذشته به آن، امری ضروری و نتیجه خواهد داد.
بعضی از ویژگی‌های گسترده سبک معماری بیونیک
استفاده از رنگ‌های روشن، به خصوص سفید که فرآیند ساختار طبیعی فضای داخلی را به ویژه زمانی که از متریال‌های طبیعی همچون چوب استفاده می‌شود، می‌تواند سازش مناسب فرم با زمینه را به نمایش گذارد. البته نقش متریال‌های کامپوزیتی، به معنای برابر کردن رنگ با متریال است که اکثرا سفیدی و روشنی را در کنار شفافیت به نمایش می‌گذارد تا معنای سبک بیونیک در غالب معماری با طبیعت ارائه نماید.
از دیگر ویژگی‌های اصلی این سبک پایدار شرح داده شده:
- استفاده از فرم‌های منحنی و طبیعی با تکنیک سه بعدی سازی و اختصاصی سازی فضا.
- حداقل استفاده از جداره‌های عمدتا عمودی با تکنیک‌های اجرایی و طراحی پارامتریک.
- استفاده از کف سازی‌های به ندرت صاف و هموار و عدم ایجاد زاویه ۹۰ در بستر هر فضا.
- ایجاد فضاهای داخلی مجسمه وار با ایجاد فرم‌های ترکیبی از یک عنصر طبیعی.
- تغییر خط دید در خلال سایه و نور با حرکت افراد در فضاهای مختلف به ویژه کاربری‌های بزرگ.
روند طراحی براساس طبیعت و الگوهای زیست شناختی
مهم‌ترین روندهای طراحی بر اساس طبیعت و الگوهای زیست شناختی به روش‌های زیر است:
- انتخاب موجود زنده:
- جانوران.
- گیاهان.
- تک سلولی‌ها.
- شناسایی محیط زندگی: شرایط محیط، دما، رطوبت، فشار و صوت.
- عکس‌العمل‌ها: منابع حیاتی، سیستم‌های تنفسی، مواد غذایی.
- خصوصیات فیزیکی: شرایط همزیستی، سازگاری و ناسازگاری مستقیم و غیر مستقیم.
- روابط سیستماتیک: آمار تجمعی و پراکندگی زیستی، شرایط خاص جغرافیایی.
- شناسایی خصوصیات معماری:
- ساختارهای داخلی.
- روابط سیستماتیک.
- پیکره اصلی موجود: عناصر میکرو و تناسبات هندسی، عناصر ماکرو، مواد و نسبت‌ها.
برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این نوشته ما بنویسید.
با آرزوی بهترین‌ها.
۳ دیدگاه