تاثیر آلودگی صوتی در صنعت ساختمان
تاثیر آلودگی صوتی در صنعت ساختمان
آلودگی صوتی شدت بالای صدایی است که غیرضروری است. این صدا کاملاً غیرطبیعی بوده و برای انسان یا اطرافیان مضر یا خطرآفرین خواهد بود. بااین‌حال، وقوع آلودگی صوتی با توجه به روند توسعه‌ی کشور بدتر می‌شود. آلودگی صوتی در محل ساخت‌وساز به یکی از عوامل آلودگی صوتی در مناطق شهری تبدیل شده است که در آن توسعه همچنان ادامه دارد. تعیین فاکتور آلودگی صوتی در محل ساخت‌وساز و تأثیرات صدا بر طرفینی که درگیر این آلودگی هستند. راه‌حل‌های جلوگیری یا کاهش آلودگی صوتی در محل ساخت‌وساز برای کمک به کاهش اثرات بد آن تقریباً ۶۰ پاسخ‌دهنده در این نظرسنجی برای تعیین مهم‌ترین عامل جمع‌آوری شده بودند. عامل ایجاد آلودگی صوتی در محل ساخت‌وساز ناشی از کارکرد ماشین‌آلات سنگین است. پاسخ‌دهندگان موافق بودند که آلودگی صوتی تأثیر اصلی اختلال خواب است. راه‌حل قابل‌توجه در برابر آلودگی صوتی در محل ساخت‌وساز استفاده از صداخفه‌کن یا صداخفه‌کن در ماشین‌آلات و تجهیزات ساختمانی.
برج‌ها و ساختمان‌های بلندمرتبه در شهرهای امروزی در حال افزایش است، شکل‌گیری این‌گونه زندگی‌های مدرن در دهه‌های اخیر علاوه بر مزیت‌هایی که با خود به همراه دارد، ساکنین را محکوم به تحمل معضلاتی چون آلودگی صوتی می‌کند. آلودگی صوتی که به‌تدریج برای گوش انسان عادی می‌شود، آثار زیان‌بار آن جلوه‌ی ظاهری کمتری می‌یابد، اما این آثار پنهان تا سال‌ها بر روح و جسم انسان تأثیرگذار است. آلودگی صوتی معضلی جدی محسوب می‌شود که بی‌اعتنایی در زمان ساخت منجر به تحمیل هزینه‌های مستقیم و جانبی بیشتری شده که ضرر آن در نهایت به ساکنین ساختمان‌ها بازمی‌گردد.
قبل از خواندن این نوشته توصیه می‌شود نوشته‌های زیر را نیز مطالعه کنید:
تاثیر آلودگی صوتی در صنعت ساختمان
اهمیت مقابله با آلودگی صوتی خطرناک
مقابله با این‌گونه معضلات بعد از ساخت هنگامی‌که ابعاد کوچک‌تری دارد به مراتب آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از زمانی است که دامنه آسیب‌های آن به‌تدریج گسترده شده است. از این‌رو در این نوشته سعی شده است منابع تولید صدا با توجه به مهم‌ترین متغیرهای ساختمان‌های بلندمرتبه ازجمله موقعیت قرارگیری بناها در فضاهای شهری و ارتفاع که ممکن است منجر به تولید صدا و آزار ساکنین گردد مشخص شده است، بنابراین هدف از این نوشته به حداقل رساندن نوفه (صدای ناخواسته) در ساختمان‌ها بوده که ضمن سلامت و آسایش ساکنان، شرایط مناسب شنیداری نیز فراهم گردد.
با آلودگی صوتی چه باید کرد؟
در این راستا در ابتدا جهت دستیابی به چارچوبی مناسب، مبانی نظری مرتبط با منابع تولید آلودگی صوتی در ساختمان‌های بلند با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای مطرح شد. سپس بررسی‌های میدانی در برج‌های آسمان شهر تبریز با انتخاب الگوی مناسب تحقیق، آغاز گردید. در نهایت با توجه به منابع آلودگی صوتی، راهکارهایی در جهت کاهش این منابع صوتی در نمونه انتخابی مورد بررسی و راهکارهای بهینه‌سازی این آلودگی‌ها پیشنهاد شده است. در پایان می‌توان بیان نمود که توجه به صدای تولید شده توسط برخی عوامل در حین اجرای ساختمان در مقایسه با رفع مشکلات صوتی بعد از اتمام و بهره‌برداری از آن به مراتب آسان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
مشکلات ساختمان‌سازی و آلودگی صوتی در تهران
بررسی حدود ۲۰۰ پروژه عمرانی و ساختمانی در شهر تهران نشان می‌دهد که میانگین تراز صوت در پروژه‌های مختلف بین ۸۰ تا ۹۰ دسی‌بل گزارش شده؛ این در حالی است که حد مجاز صوت در مناطق مسکونی طی روز و شب به ترتیب ۵۵ و ۴۵ دسی‌بل است. در ادامه به ۸ راهکار برای کاهش صوت منتشره از عملیات‌های عمرانی و ساخت‌وساز اشاره شده است.
فعالیت‌های ساختمان‌سازی باید در ساعات مشخصی بین ساعت ۸ صبح تا ۱۷ انجام شود که این موضوع کم‌وبیش در کشور ما اجرا می‌شود، اما می‌توان با افزایش ساعت پایان فعالیت، بین ساعات ۱۳ تا ۱۵ عصر که زمان استراحت افراد است، کار را متوقف کرد. همچنین در روزهای تعطیل انجام فعالیت‌های پر سر و صدای ساختمانی ممنوع است. در بسیاری از کشورها از دیوارهای صوتی متحرک جهت کاهش صدای ناشی از تجهیزات، ماشین‌آلات ساختمانی و عمرانی استفاده می‌شود. این نوع از دیوارها به‌راحتی قابل نصب هستند و جابه‌جایی آن‌ها نیز بسیار آسان است. همچنین این دیوارها قابلیت این را دارند که تا ۲۰ دسی‌بل تراز صوت را کاهش دهند؛ بنابراین به‌عنوان یکی از ملزومات ساختمان‌سازی با یک‌بار خرید می‌توانند در پروژه‌های متعدد توسط پیمانکار استفاده شوند.
علاوه بر این، برای دستگاه دیزل ژنراتور که شدت صوت بالایی دارد نیز اتاقک‌هایی با استفاده از کاورهای عایق طراحی شده است که تراز صدا را حدود ۳۸ دسی‌بل کاهش می‌دهند. داخل این کاورها از پشم سنگ یا پشم‌شیشه به‌عنوان جاذب و لایه‌های سیلیکونی نسوز نیز به‌عنوان روکش استفاده شده است. این اتاقک‌ها به‌راحتی می‌توانند در داخل کشور تولید و علاوه بر اشتغال‌زایی موجب کاهش آلودگی صوتی ناشی از فعالیت‌های ساختمانی و عمرانی شوند.
تمام تجهیزاتی که در ساختمان‌سازی از آن‌ها استفاده می‌شود باید دارای برچسب استاندارد و میزان صدای تولیدی دستگاه روی آن درج شده باشد. دستگاه‌های استاندارد دارای بدنه‌هایی هستند که نسبت به صدا عایق است و صدای کمتری را تولید می‌کند. در حال حاضر بسیاری از تجهیزاتی که ما در ساختمان‌سازی از آن‌ها استفاده می‌کنیم، فرسوده هستند. درصورتی‌که این ماشین‌آلات با تجهیزات استانداردی که صدای کمتری تولید می‌کنند تعویض شوند، شدت صوت منتشره از عملیات ساختمان‌سازی بسیار کمتر خواهد شد.
راهکارهایی برای کاهش آلودگی صوتی
استفاده از اسکلت‌های فلزی پیش‌ساخته در فعالیت‌های ساختمان‌سازی، سپس نصب آن در محل موردنظر یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌توان از آن برای کنترل آلودگی صوتی ناشی از ساختمان‌سازی استفاده کرد. استفاده از مواد جاذب صدا در بدنه (دیوارهای داخلی) ساختمان‌ها و نصب پنجره‌های چندجداره استاندارد و استفاده از مصالح ساختمانی (نمای ساختمان) که جاذب صدا باشند و مانع از انعکاس شوند، از دیگر مواردی است که باید برای کاهش میزان صوت منتشره در خانه‌ها مدنظر قرار گیرد. در خارج از کشور، دستگاه‌های اندازه‌گیری تراز صوت سیار در پروژه‌های عمرانی و ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها می‌توانند در محل پروژه نصب و میزان صدا را اندازه‌گیری کنند و در صورت عبور صدا از حد مجاز، به‌صورت آنلاین پیام به مسئولان ذی‌ربط منتقل می‌شود. این استاندارد در سایر کشورها با توجه به ساعات مختلف روز و نوع کاربری اطراف پروژه، به‌صورت میزان افزایش میانگین تراز صوت نسبت به صدای زمینه در نظر گرفته می‌شود که این افزایش در حدود ۱۰ تا ۲۰ دسی‌بل متغیر است.
آلودگی صوتی شهر تهران
در کمیته کنترل و پایش آلودگی صوتی شهر تهران، معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران صوت منتشره از حدود ۲۰۰ پروژه عمرانی و ساختمانی را اندازه‌گیری کرد که بر اساس ارزیابی انجام‌شده میانگین تراز صوت در پروژه‌های مختلف بسته به نوع پروژه و تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده بین ۸۰ تا ۹۰ دسی‌بل بود. گفتنی است که حد مجاز صوت در مناطق مسکونی طی روز و شب به‌ترتیب ۵۵ و ۴۵ دسی‌بل است. کم‌وکیف آلودگی صوتی به‌مانند آلودگی هوا، آب و خاک برای عموم چندان ملموس و شناخته‌شده نیست. احتمالاً بخشی از علت این مسئله به غیرقابل‌رویت بودن و نیز ارتباط غیرمستقیم آن با سیستم‌های سیاسی و اقتصادی جامعه برمی‌گردد. بااین‌حال باید توجه داشت که عادت به یک نوع آلودگی دلیل بر مصون ماندن از آن نیست بلکه به معنای کاهش آستانه حساسیت فرد و هرچه بیشتر فرسوده‌شدن قوای جسمی و روحی و حتی تضعیف حیات موجودات زنده و غیرزنده می‌باشد. بنابراین در شرایطی که ادامه آلودگی صوتی برای حیات ارگانیسم‌ها مساعد نیست مطالعه حاضر در راستای کمک به حفظ سلامتی شهرها به‌صورت توصیفی و با استفاده از منابع اطلاعاتی در دسترس و مشاهدات عینی، درصد کاهش آلودگی صوتی ناشی از وسائط نقلیه‌ای موتوری می‌باشد. این مقاله در کنار سایر روش‌های کاهش آلاینده‌های صوتی، بر به‌کارگیری توان‌ها و قابلیت‌های برنامه‌ریزی و طراحی فیزیکی چون الگوی توسعه، مکان‌یابی، ترکیب و توزیع بهینه کاربری‌ها، منطقه‌بندی و گسترش فضای سبز تأکید خاص دارد. با توجه به عوارض و پیامدهای نامطلوب آلودگی صوتی بر انسان و محیط، مقابله جدی با آن به‌صورت غیرقابل‌اجتناب مطرح می‌گردد. روش‌های کنترل آلودگی صوتی را می‌توان به چند گروه عمده زیر طبقه‌بندی نمود:
- بهره‌گیری از تجهیزات و امکانات فنی–علمی به‌منظور حذف یا کاهش منشأ تولید صدا مانند ساخت وسائط نقلیه موتوری کم‌صدا، استفاده از دستگاه‌های صداخفه‌کن در ماشین‌آلات ساختمانی و…
بهره‌گیری از توان علم ترافیک و حمل‌ونقل شهری در تولید، جذب، تفکیک و تخصیص سفرهای درون‌شهری و همچنین مکان‌یابی دقیق تأسیسات و تجهیزات مربوطه.
بهره‌گیری از هنر معماری در تعیین موقعیت قرارگیری فضاها، طراحی بنا در عمق، ایجاد بناهای شکسته، ایجاد نماهای بسته و نامنظم، انتقال فضاهای فرعی مانند انباری، پارکینگ و گاراژ به طرف خیابان، عقب‌نشینی و پایین‌آوردن سقف بناها، تعیین کم‌وکیف بازشوها، دوجداره ساختن پنجره‌ها، استفاده از مصالح کاهنده صدا و…
بهره‌گیری از توان بازدارنده قوانین و مقررات و به‌تبع آن تدوین معیارها و ضوابط مناسب؛ نظیر ضوابط و مقررات کاهش آلودگی صوتی سال ۱۹۶۰ انگلستان.
آموزش عمومی و ارتقای سطح فرهنگ اجتماعی شهروندان در استفاده از رادیو، تلویزیون، بوق اتومبیل و… - همچنان که قبلاً نیز اشاره گشت موضوع بحث حاضر عمدتاً پیرامون روش اخیر یعنی کنترل آلودگی صوتی از طریق برنامه‌ریزی فیزیکی می‌باشد. بی‌هیچ تردیدی به‌کارگیری ابزارهای این علم همراه با روش‌های کنترل‌کننده فوق می‌تواند آرامش و آسایش پایدار را برای شهر و شهروندان به ارمغان آورد.
روش‌های کنترل سروصدا با بهره‌گیری از دانش برنامه‌ریزی فیزیکی
با بهره‌گیری از دانش برنامه‌ریزی فیزیکی میزان سروصدا را می‌توان کاهش داد. برخی از اشکال آن به شرح ذیل قابل طرح است:
طراحی بافت در صنعت ساختمان
این‌که بافت شهری باز یا بسته، خودجوش یا شطرنجی، خوشه‌ای یا خطی و یا هر نوع دیگر باشد پیامد آن در شدت و ضعف آلودگی محیطی و ازجمله آلودگی صوتی منعکس می‌گردد. اگر به برنامه‌ریزی و طراحی شهری موجود نظری افکنده شود ملاحظه می‌گردد که بعد از جنگ جهانی دوم طبقه‌بندی عملکردی راه‌های شهری که اصطلاحاً طبقه‌بندی متعارف نامیده می‌شود با تکیه بر دو اصل حرکت وسائط نقلیه موتوری و دسترسی به کاربری اراضی در ساختار خوشه‌ای تجلی یافته است؛ درحالی‌که امروزه، به‌کارگیری این ساختار به دلیل توجه انحصاری به حرکت وسائط نقلیه موتوری که درنهایت منجر به توسعه مکان‌های کم‌تراکم و خیابان‌های عریض می‌گردد مورد تأمل قرار گرفته است. در طبقه‌بندی پیشنهادی، نقش اجتماعی خیابان به‌عنوان یکی از دو رکن اصلی طبقه‌بندی (نقش‌های دسترسی و جابجایی) در نظر گرفته می‌شود. ازآنجاکه در این ساختار، رعایت ضوابط کنترل دسترسی‌ها مشخص‌کننده نوع ساختار شبکه است به روشنی پیداست که برعکس سطوح عملکردی شبکه راه‌ها، تأکید بیشتر بر دسترسی‌ها از طریق پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و استفاده از وسائط نقلیه عمومی است.
در این طبقه‌بندی، ابتدا راه‌های شهری بر حسب نقش اجتماعی آن‌ها تعریف‌شده و بر این اساس به دو گروه شریانی و محلی تقسیم می‌گردند و در حقیقت وجه تمایز این دو سیستم دخالت و یا عدم دخالت نقش اجتماعی در آن‌ها است. گرچه در بافت‌های قدیم در اثر دخالت سنگین نه نظام آمدوشد جدید و نه نظام آمدوشد قدیم هیچ‌کدام نتوانستند به‌طور موفقیت‌آمیز عمل نمایند لیکن با توجه به ساختار محله‌بندی بافت شهرها و نقش اجتماعی خیابان‌های آن‌ها می‌توان با برنامه‌ریزی محیطی انواع آلودگی‌های ناشی از ترافیک ازجمله آلودگی صوتی را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش داد.
ایجاد فضای سبز حدفاصل سرچشمه و گیرنده صدا
گرچه خود صدا ممکن است رشد گیاه را به مخاطره اندازد، لیکن امروزه ثابت شده است که درختان و درختچه‌ها می‌توانند در کاهش آلودگی صدا مؤثر باشند (مخدوم، ۱۳۶۸). بر اساس تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه نبراسکا، دانشمندان دریافته‌اند که قدرت صداگیری انواع مختلف درختان تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد، بلکه تنک یا انبوه بودن آن‌ها حائز اهمیت است. بعلاوه، درختان همیشه‌سبز در تمام طول سال به‌صورت یکنواخت صدا را کاهش می‌دهند، درصورتی‌که درختان خزان‌پذیر تا وقتی‌که برگ‌های آن‌ها خزان نکرده، قادر به جذب صدا می‌باشند. از کشت درختان بلند و نیز کشت گسترده و انبوه نتایج بهتری حاصل گردیده است. امواج صدا از سطوح سخت مانند سنگ، آسفالت و سیمان سریع‌تر عبور نموده، ولی سطوح نرم نظیر چمن و یا هرگونه پوشش گیاهی دیگر قابلیت صداگیری دارند. بنابراین، در اطراف اماکن پرسروصدا، اگر درختکاری و چمن‌کاری شود، به مقدار قابل‌ملاحظه‌ای صداها تقلیل می‌یابند.
بااین‌حال، باید توجه داشت آنچه که استفاده از گیاهان را به‌عنوان ابزار جلوگیری از آلودگی صوتی بااهمیت می‌سازد، تأثیر روانی است که بر بیننده به هنگام عبور از این دیوارهای سبز به‌جا می‌گذارد. دیدن دیواره سبز این تفکر را در رهگذر القا می‌کند که کسی به فکر اوست و این دیواره به‌خاطر حفظ سلامت وی ایجاد گردیده است. در این حالت، فرد در برابر آلودگی صوتی احساس ایمنی و آسایش می‌نماید (بهرام سلطانی، ۱۳۶۹). لازم به ذکر است که جهت کاهش بار آلودگی و یا جلوگیری از انتشار آن به کمک فضای سبز، باید در انتخاب گونه‌های مناسب گیاهی و یا درخت نهایت دقت را به عمل آورد.
ایجاد مسیر ویژه عابرین پیاده و دوچرخه در صنعت ساختمان
در بسیاری از مواقع، عامل مهم افزایش میزان سروصدا در سطح شهر، در نتیجه تلفیق و ترکیب صداهای رفت‌وبرگشت وسائط نقلیه مسیر اصلی، حتی دو مسیر مجاور هم بوده که این مسئله در تقاطع‌ها و گره‌های اصلی شهر تشدید می‌گردد. به همین دلیل، ایجاد مسیرهای ویژه عابرین پیاده و دوچرخه ازجمله روش‌هایی است که می‌تواند از شدت نفوذ صدا به کاربری‌های کنار خیابان بکاهد. خیابان چهارباغ اصفهان، هرچند که بدین منظور طراحی نشده، لیکن وجود مسیرهای پیاده‌رو در دو طرف سطح سواره‌رو و همچنین وجود مسیر پیاده و دوچرخه در بین مسیرهای رفت‌وبرگشت سواره، به همراه درخت و فضای سبز در حدفاصل هر یک (به‌عنوان عایق)، نمونه موفق و قابل‌توجهی در این خصوص می‌باشد. لازم به توضیح نخواهد بود که جداسازی مسیر پیاده و سواره از طریق فضای سبز، علاوه بر کاهش انواع آلودگی‌های زیست‌محیطی شهرها و ازآن‌میان آلودگی صوتی، عامل مهمی در افزایش سفرهای پیاده و درعین‌حال، راحتی جابجایی مردم، به‌ویژه سالمندان، معلولین و کودکان خواهد بود.
تعیین حریم راه در صنعت ساختمان
یکی از تکنیک‌هایی که از نقطه‌نظر شهرسازی می‌تواند در کنترل و یا شکست بار امواج نقش مؤثری ایفا نماید، تعیین حریم کافی برای راه و جلوگیری از استقرار کاربری‌های حساس در اطراف سطح سواره‌رو می‌باشد. با توجه به این‌که مهم‌ترین منبع پخش آلودگی صوتی خیابان‌ها هستند، رعایت فاصله‌ای مناسب تا خیابان – دست‌کم ۵۰ متر – ضروری می‌نماید. درعین‌حال، در فاصله پنجاه‌متری از لبه خیابان، باید کاربری‌هایی استقرار یابند که نسبت به آلودگی صوتی حساسیت چندانی ندارند. در ایران، شورای عالی شهرسازی به‌منظور کنترل ساخت‌وسازهای اطراف جاده‌های بین‌شهری و کمربندی‌ها که عمدتاً منجر به توسعه بی‌رویه شهرها به سمت جاده‌های مذکور می‌گردد، ضوابط خاصی را تصویب نموده است. ازجمله آن‌ها عبارت‌اند از:
- ممنوعیت احداث هرگونه ساختمان و تأسیسات تا عمق ۱۵۰ متری از حریم راه در طرفین جاده‌های کمربندی واقع در حریم‌های استحفاظی و همچنین ممنوعیت ایجاد هر نوع راه دسترسی هم‌سطح به جاده‌های مذکور.
- ممنوعیت احداث هرگونه ساختمان و تأسیسات در طرفین راه‌های بین‌شهری واقع در محدوده استحفاظی و حریم شهرها به عمق ۱۵۰ متر از حریم قانونی راه و نیز ممنوعیت ایجاد راه‌های دسترسی به جاده‌های اصلی.
بی‌تردید، اعمال ضوابط فوق، به همراه کنترل ساخت‌وسازهای اطراف مسیرها، می‌تواند به نوبه خود در کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، ازجمله آلودگی صوتی شهر، مؤثر واقع گردد.
ایجاد موانع فیزیکی و استفاده از عامل توپوگرافی زمین
به‌طورکلی، انتشار امواج صوتی در فضای آزاد بیش از فضاهایی است که موانعی اعم از طبیعی و مصنوعی در آن وجود دارد. بدیهی است، هرچه دیوار یا سد سنگین‌تر، ضخیم‌تر و متراکم‌تر باشد، از انتقال سروصدای بیشتر جلوگیری می‌شود (شکل ۳). وضعیت سطح زمین بین ساختمان‌ها و جاده‌ها نیز بر کیفیت صدا مؤثر است. با توجه به این‌که معمولاً صدا از ارتفاع نسبتاً کمی از سطح زمین به‌سوی ساختمان‌ها انتقال می‌یابد، اگر زمین بین ساختمان‌ها و منبع تولید صدا در حالت طبیعی خود باشد، اثر آن از حالتی که صدا از سطحی صاف نظیر سطح آسفالت بگذرد، کمتر است. برای محافظت مؤثر یک محل از نفوذ صدا، حصارها را باید نزدیک به جاده و یا نزدیک به محل موردنظر ایجاد کرد. بدیهی است که نباید هیچ‌گونه راه نفوذی برای عبور صدا از میان موانع وجود داشته باشد. لازم به ذکر است که از اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی، شرکت بزرگراه‌های ژاپن مطالعات گسترده‌ای به‌منظور حفظ محیط‌زیست حاشیه جاده‌ها انجام داده است. این اقدامات عبارت‌اند از: نصب صداگیر، ساخت پشته‌های خاکی، ایجاد مناطق محافظ، توسعه موانع صداگیر از نوع موانع توکیو، ساختارهای زیرزمینی و سرپناه.
نکته مهمی که در این خصوص بایستی توجه داشت، نحوه به‌کارگیری موانع طبیعی (توپوگرافی) اطراف جاده است. به بهای حذف یا کاهش آلودگی صوتی، نمی‌توان مواردی چون فرم‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی را کنار گذاشت. امروزه ثابت شده است که یکی از عوامل مهم در کاهش تصادفات رانندگی، ایجاد تنوع و ارائه مناظر و چشم‌اندازهای مناسب برای رانندگان و مسافرین می‌باشد (شکل ۴). از این رو، در کنار کاهش آلودگی صوتی، توجه به فرم‌های طبیعی زمین و چشم‌اندازها اجتناب‌ناپذیر بوده و لازم است در تعبیه موانع بازدارنده صوت، از متخصصین مربوطه مشاوره‌های لازم صورت پذیرد.
برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این نوشته ما بنویسید.
با آرزوی بهترین‌ها.
۰ دیدگاه