تاريخچه معمارى در ايران
05
دی

تاریخچه معمارى در ایران

تاریخچه معمارى در ایران

تاریخچه معمارى در ایران اولین نمونه‌هاى هنر و معمارى در ایران، در منطقه خراسان شکل گرفت که در این منطقه شاهد شکل‌گیرى اولین شیوه معمارى ایران در ایران پس از اسلام هستیم که این شیوه به، شیوه خراسانى یا شبستانى معروف شد و در اوایل قرن اول هجرى قمرى و از ابتداى پذیرش دین اسلام از سوى ایرانیان آغاز شد و تا قرن چهارم هجرى قمرى ادامه پیدا کرد و در این شیوه نقشه مساجد از صدر اسلام الهام گرفت و مساجد به صورت چهل ستونى یا شبستانى بنا شدند و قوس‌هاى به کار رفته در این شیوه به صورت تخم‌مرغى و یا بیضى شکل گرفتند و از نمونه‌هاى آن مى‌توان به کاخ‌هاى ساسانى، کاخ فیروز آباد و یا طاق کسرى اشاره کرد.

به طور کلى مى‌توان گفت معمارى در این شیوه بسیار ساده و عارى از هرگونه تکلف است و مصالحى که در این بناها به کار رفته است بسیار ساده و ارزان قیمت میشود که مى‌توان از مساجد این شیوه به مسجد جامع اصفهان و مقبره امیر اسماعیل سامانى اشاره کرد.

 

تاریخچه معمارى در ایران

بعد از آن در نیمه اول قرن پنجم هجرى قمرى درخشان‌ترین دوره هنر اسلامى در ایران آغاز شد که در این دوره شاهد اوج شیوه‌اى از معمارى به نام رازى هستیم که در شهر رى آغاز شد و تا حمله مغول ادامه پیدا کرد که در این دوره برج‌هاى آرامگاهى، مناره‌ها، مساجد‌، مدارس، کاروان‌سراها و موارد دیگرى مى‌توان اشاره کرد که تعداد آن‌ها از مساجد بیش‌تر شده که در این بناها طرح‌هاى دایره‌شکل، هشت گوش، شش گوش، چهار گوش، مربع و مربع مستطیل مورد استفاده قرار مى‌گرفته است که در این شیوه ساختمان از ابتدا و بنیاد از مصالح مرغوب احداث مى‌شد و خشت‌هاى پخته کوچک و بزرگ و نازک بستر نما را در بر مى‌گرفت.

 

مساجد معروف

مساجد معروفى همچون، مسجد برسیان، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع کبیر قزوین و مسجد جامع اصفهان از نمونه‌هاى این شیوه به شمار مى روند اما در اوایل قرن هفتم هجرى قمرى و با حمله مغولان بسیارى از کشورهاى اسلامى از جمله ایران به ویرانى کشیده شدند اما پس از چندى و با تاسیس سلسله ایلخانیان، مغولان فرهنگ‌ها و سنت‌هاى کشورهاى شکست خورده را پذیرفتند و یکى از حامیان هنر و هنرمندان اسلامى شدند که در این دوره شیوه‌اى به نام شیوه آذرى رواج پیدا کرد و این شیوه تا دوره صفویه ادامه پیدا کرد و شهرهایى مانند تبریز، بغداد، سلطانیه، اصفهان مراکز هنر و هنرمندان شدند و بناهاى مذهبى و غیر مذهبى زیادى در این شهرها بنا شدند.

 

قرن هشتم هجرى قمرى

اما در اواسط قرن هشتم هجرى قمرى و با حمله تیمور بار دیگر شهر هاى ایران به ویرانى کشیده شدند اما این بار نیز هنر ایرانیان، تیموریان را نیز منقلب کرد و شهرهایى هم‌چون سمرقند و بخارا مراکز هنرى ایران شدند و شیوه آذرى که از زمان مغول رواج پیدا کرده بود به کار خود ادامه داد که در این دوره بود که ابداعى در زمینه تزئینات معمارى یعنى کاشى معرق به وقوع پیوست و مى‌توان از بناهاى معروف این دوران به مسجد گوهرشاه، مسجد جامع ورامین، مسجد جامع یزد، مسجد کبود تبریز و… اشاره کرد.

 

قرن دهم هجرى قمرى

در این دوره و اوایل قرن دهم هجرى قمرى شهرهایى همچون اصفهان، قزوین، تبریز به مراکز هنرى ایران تبدیل شدند که در این دوره شاهد اوج هنر معمارى ایران که توسط پادشاهان هنر دوستى همچون شاه تهماسب و شاه عباس اول به وجود آمد.از میان انواع هنر معمارى در ایران، معمارى مذهبى از جایگاه خاصى برخوردار است، اما سابقه این نوع معمارى به دوران قبل از اسلام به ویژه دوره ساسانیان مى‌رسد. با گسترش دین اسلام در کشورهاى مختلف از جمله ایران، معمارى مذهبى جایگاه خاصى به خود گرفت که همین باعث شد که مسجد در ایران به عنوان عالى‌ترین بناى اسلامى به شمار آید.

 

معمارى ایرانى

ایران در طول تاریخ خود و به واسطه تمدن و قدمت تاریخى خود فرهنگ معمارى خاص خود را به جهان ارائه داده است و به واسطه وسعت جغرافیایى و وجود ناحیه هاى متعدد داراى تنوع معمارى زیادى است که اگر به این موضوع خوب دقت کنیم خواهیم فهمید که حتى در یک منطقه جغرافیایى خاص نیز با تنوع در شیوه هاى ساخت و ساز روبرو هستیم.

 

اعتقادات مردم در معماری ایرانی

در درجه اول دو عامل مکان و زمان است که ما را با تنوع ساخت در آ ن اقلیم روبرو مى کند که این انتخاب و گرایش در معمارى ایران ریشه در اعتقادات مردم این سرزمین دارد که خواستار فضایى آرام براى خانواده خود به دور از هیاهو و مزاحمت دیگران هستند.

به طور کل شیوه‌هاى معمارى ایران را مى‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:

  • شیوه پارسى: دوران هخامنشى یا سده چهارم.
  • شیوه پارتى: سده چهارم تا صدر اسلام.
  • شیوه خراسانى: از ابتداى قرن چهارم تا انتهاى قرن چهارم.
  • شیوه رازى: قرن پنجم تا اوایل قرن هفتم.
  • شیوه آذرى: از اوایل قرن هفتم تااوایل قرن دهم.
  • شیوه اصفهانى: از اوایل قرن دهم تا اواسط دوره قاجاریه.
  • معمارى معاصر: از اواسط دوره قاجاریه تا کنون.

 

 

برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.

نظرات خود را در ارتباط با این مقاله برای ما بنویسید.

با آرزوی بهترین‌ها.

برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: ۲ میانگین: ۵]