دال یا اسلب بتنی
دال یا اسلب بتنی
معنی slab در عمران به دال معروف است. دال بتنی یا اسلب بتنی یکی از معمول‌‌ترین عناصر سازهای در ساختمان‌های امروزی است. اسلب عنصر ساختاری ساده اما پر اهمیتی است که از آن برای ساخت سطوح تخت و پرکاربرد استفاده میشود. عمق اسلب در مقایسه با طولش بسیار کوچک است. اسلبها معمولا از دو طرفه یا چهار طرفه توسط تیر ساپورت می‌شوند.
اسلبهای بتنی هم در محل پروژه ساخته می‌شوند و هم نوع دال بتنی پیش ساخته‌ی آن موجود است. برای ساخت اسلبها در محل پروژه از قالب‌‌هایی استفاده میشود که معمولا شامل تخته‌‌های چوبی، پلاستیک و فولاد است. اسلب‌هایی که برای ساخت کفپوش به کار می‌روند، معمولا به قالب خاصی احتیاج ندارند.
برای تقویت کردن اسلبهای بتنی از فولاد تقویت کننده یا میلگرد استفاده میشود. این میلگردها به صورت موازی با طول اسلبها در آن قرار می‌گیرند. در برخی موارد نیز از میلگردهای خم شده برای تقویت اسلبهای بتنی استفاده میشود.
قبل از خواندن این نوشته توصیه میشود نوشته‌های زیر را نیز مطالعه کنید:
دال یا اسلب بتنی
مزایای اسلب های بتنی
مصالح و مواد زیادی مانند آجر، سنگ، چوب و فولاد، برای ساخت فونداسیون و یا دیگر قسمت‌‌های ساختمان وجود دارد؛ اما در این میان اسلبهای بتنی به دلیل مزیت‌ها و برتری‌هایش، پرطرفدارتر و پر استفاده‌‌تر از بقیه است. در این قسمت به ویژگی‌‌های مثبت اسلب نگاهی داریم.
اقتصادی بودن اسلب بتن
اسلبهای بتنی معمولا از دیگر مصالح ساختمانی مورد استفاده ارزان‌تر هستند. اگر شرایط اجازه دهد، می‌توان از اسلبها، در زیر خاک نیز استفاده کرد. همچنین راحتی اجرا و کوتاه شدن زمان آن، باعث کاهش هزینه‌‌های جانبی شده و اسلب را به یک انتخاب اقتصادی و منطقی برای هر پروژه تبدیل میکند.
نصب اسلب بتن
به علت سهولت در امر اجرا، اسلبهای بتنی معمولا به زمان کم‌تری برای نصب احتیاج دارند و از این نظر، زمان پروژههای ساخت و ساز را کاهش می‌دهند که با توجه به ارزشمند بودن وقت برای هر پروژهی عمرانی، یک خاصیت بسیار مفید است. استفاده از اسلب و دال بتنی می‌تواند پروژههای عمرانی را در زمان کوتاه‌‌تری به پایان برد و باعث تحویل به موقع پروژه‌‌هایی که از نظر تقویم زمانی از برنامه ریزی خود عقب هستند شود. همچنین استفاده از اسلبهای بتنی باعث میشود تا فضای کم‌تری از زمین مورد استفاده قرار گیرد و در نتیجه متراژ بیش‌تری در اختیار استفاده کنندگان از آن فضا قرار بگیرد.
ثبات اسلب بتن
ثبات در حالت و شکل اسلبهای بتنی آن‌‌ها را به مصالح با ارزشی و موثری تبدیل کرده است. برخلاف دیگر مصالح، اسلبها وابسته به تیرها یا پایه‌‌ها نیستند و جدا شدگی یا ناپیوستگی در بینشان وجود ندارد. اسلب بتنی به خوبی وزن و بار وارده بر خود را تحمل میکند و امنیت و ثبات ساختمان را تضمین می‌نماید.
محافظ اسلب بتن
اسلبهای بتنی همچنین به عنوان یک مانع و محافظ میان زمین و چارچوب سازه عمل میکنند. اسلبها از ساختمان در مقابل رطوبت و حمله‌ی حشرات (موریانه یا شته) مراقبت میکنند. همچنین عایق حرارت و حریق نیز هستند. بتن معمولا قابلیت اشتعال ندارد و این به آن معنی است که در برابر حریق مقاومت میکند و از پخش شدن شعله‌‌ها در هنگام آتش سوزی جلوگیری میکند.
به طور کلی می‌توان گفت که استفاده از اسلبهای بتنی مزایای فراوانی دارد و فواید زیادی برای ساختمان و پروژهی عمرانی به ارمغان می‌آورد.
دال بتنی چیست؟
دال در ساختمان به عضوی از سازه گفته میشود که ضخامت آن نسبت به طول و عرضش کم‌تر بوده و اصولا بار ثقلی تحمل میکند.
نقشه اجرایی دال بتنی روی زمین
دال‌های بتنی معمولا دارای جزئیات مقطع تیپ هستند. هر چند شبکه آرماتور گذاری در دال‌های بتنی الزامی نیست، ولیکن وجود آن سبب افزایش مقاومت سازه شده و مطلبی است که ما همواره آن را توصیه می‌کنیم. الیاف مسلح ممکن است بجای شبکه فولادی و یا به همراه آن در دال‌های تخت به کار برده شوند. دال بتنی به ضخامت ۱۰۰ میلی متر معمولا دارای یک شبکه آرماتور است، در حالی که دال‌های به ضخامت ۱۵۰ mm و یا بیشتر شامل دو لایه مش فوقانی و تحتانی با پوشش حداقل ۵۰ mm هستند. پارکینگ‌های با مقاطع پیش ساخته را در بسیاری مواقع می‌توان روی یک دال به ضخامت ۱۵۰ mm بنا کرد، مانند آنچه در بالا نشان داده شده، این نوع دال تیپی از پی گسترده است که به همراه یک ساختمان آجری پارکینگ به کار برده میشود.
دال بتنی پیش ساخته چیست؟
دال بتنی پیش ساخته یک نوع سقف است که از بتن و میلگرد به صورت یکپارچه ساخته شده است و در بسیاری از سازه‌ها و ساختمان‌های امروزی کاربرد دارد. دال‌ها بتنی پیش ساخته به جای تولید در محل پروژه، در کارخانه ساخته میشود و ابعاد دال بتنی پیش ساخته به صورت سفارشی است و پس از طراحی و تولید به محل پروژه منتقل میشود.
انواع دال بتنی پیش ساخته
- دال بتنی پیش ساخته یک طرف.
- دال بتنی پیش ساخته دو طرفه.
- دال بتنی پیش ساخته مجوف.
- دال بتنی پیش ساخته پیش تنیده.
- دال بتنی پیش ساخته پس تنیده.
سقف دال بتنی چیست؟
سقف دال بتنی عضو سازهای در ساختمان‌ها است. دال‌ها افقی بتن دارای ضخامت بین ۱۰ الی ۵۰ سانتی متر هستند و به طور عمده در سقف طبقات کاربرد دارد و دال‌های نازک‌تر به عنوان سنگ فرش استفاده می‌شوند.
مزایا و معایب دال بتنی کف
- به طور نسبی ارزان قیمت بوده و اجرای آن ساده است.
- گرچه زیباترین نوع روسازی نمی‌باشد، ولیکن در صورتی که بتن به خوبی ریخته و پخش و اجرا شده باشد برای سال‌ها نیازی به تعمیر و نگهداری نخواهد داشت.
- از بکار بردن نمک‌های ذوب کننده یخ روی آن خودداری کنید زیرا ممکن است سطح بتن را مورد حمله قرار دهد.
- سطح بتن می‌بایست به خوبی به سمت جوی آب یا دیگر نقاط زهکش، شیب بندی شود.
- در صورتی روش عمل آورده و مراقبت بتن رضایت بخش تلقی میشود که مقاومت فشاری نمونه‌های کارگاهی در سن مشخص شده برای مقاومت مشخصه حداقل ۰.۸۵ مقاومت نظیر نمونه‌های عمل آمده در آزمایشگاه یا به اندازه ۴۰ kg/cm2 بیشتر از مقاومت مشخصه باشد. در غیر این صورت باید اقداماتی برای بهبود روش‌های مذکور صورت گیرد.
نکات مهم در طراحی دال بتنی و اسلب بتنی
- دال‌های بتنی روی زمین اغلب به صورت بتن ساده طراحی می‌شوند و در صورتی که آرماتور گذاری شوند، میزان آرماتوری که به کار می‌رود، مانند کارکرد درزها، به منظور کنترل ترک و ممانعت از باز شدن ترک‌ها یا پلکانی شدن دال در مجاورت درز است.
- هدف از استفاده از دال بتنی ساده روی زمین انتقال بارها از منبع اصلی به بستر روسازی با حداقل خسارت است. روش‌های طراحی بیان شده مقاومت بتن دال را با فرض اینکه ترک نخورده و بدون آرماتور است در نظر گرفته است.
- طراحی دال متکی بر زمین براساس آیین نامه ACI360 برای کف‌هایی قابل استفاده است که به عنوان محل انبار سبک و سنگین صنعتی، کف مسکونی و تجاری و نظایر آن بکار برده شود و شامل بارهای استاتیکی و دینامیکی است که ممکن است توسط ماشین‌های حمل و جابجایی بار به دال بتنی کف وارد میشود.
- تنش‌های به وجود آمده در دال متکی بر زمین ناشی از بارهای وارد بر آن و همچنین تغییرات حجمی بتن است. اندازه این تنش‌ها بستگی به پارامترهایی مانند درجه یکسره گی، مقاومت خاک بستر و یکنواختی، روش اجرا، کیفیت ساخت و مقدار و موقعیت بارها دارد. در اغلب حالات، اثرات این پارامترها را فقط می‌توان با در نظر گرفتن فرضیات ساده‌ای مرتبط با خصوصیات مصالح و اندرکنش خاک سازه ارزیابی کرد.
- دال بتنی دارای انواع مختلفی است. انواع دال بتنی در اثر حرارت، انقباض و رطوبت ممکن است انحنا پیدا کند.
- اثرات حرارتی بر دال در حالتی که دال در داخل ساختمان قرار داشته باشد و محصور باشد معمولا در نظر گرفته نمی‌شود. در ادامه به طور خلاصه به تئوری پیشنهادی برای طراحی دال‌های بتنی روی زمین اشاره می‌گردد.
- روش طراحی کلاسیک عمدتا بر پایه تئوری‌های به کار رفته برای روسازی بزرگراه‌ها و فرودگاه‌ها است. وسترگارد برای اولین بار تئوری رفتار سازهای روسازی صلب را در دهه ۱۹۲۰ بنا نهاد. بر این اساس دال به صورت همگن، ایزوتروپ و الاستیک بر روی بستر خاک ایده آل قرار گرفته است به طوری که به هر نقطه آن یک فشار قائم متناسب با تغییر شکل دال وارد میشود. در این حالت رفتار خاک بستر مانند یک فنر خطی فرض شده است و ضریب ثابت فنر k بر حسب فشار (kg/cm2) به ازای تغییر شکل واحد (cm) تعریف میشود. واحد k به صورت kg/cm3 نشان داده میشود. این ضریب ثابت در حال حاضر بنام مدول عکس العمل خاک بستر خوانده میشود.
- یادآوری می‌گردد که روش المان محدود فقط برای مدل‌های ساده عملی است، به عبارت دیگر در حالتی که که دال و خاک بستر یکسره و همگن باشند. ولیکن، در یک دال واقعی متکی بر زمین معمولا محل‌های قطع وجود دارد، مانند محل درزها و ترک‌ها، و ممکن است خاک بستر یکنواخت نباشد. لذا، در صورت عدم مدل سازی دقیق کاربرد این روش نسبتا محدود است.
برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این نوشته ما بنویسید.
با آرزوی بهترین‌ها.
۲ دیدگاه