تقارن در طراحی
تقارن در طراحی
هنر معماری، آمیخته‌ای از ذوق هنری و ترکیبی از مسائل مهندسی است که با در نظر گرفتن حداکثری زیبایی شناسی در محیط، در نهایت منجر به خلق یک طرح معماری می‌شود. رعایت تقارن در معماری باعث می‌شود که محیط منظم‌تری به وجود آید و همین نظم باعث می‌گردد تا در نظر بیننده به نوعی یک نظم فکری شکل گیرد. یکی از مهم‌ترین المان‌ها و اجزایی که کمک می‌کند تا شخص ببینده آثار معماری و زیبایی شناسی استفاده شده در این هنر را بهتر و دقیق‌تر لمس کند، رعایت تقارن در معماری است.
قبل از خواندن این نوشته توصیه می‌شود نوشته‌های زیر را نیز مطالعه کنید:
تقارن در طراحی
قرینه سازی اوج یک تفکر استوار محسوب می‌شود که با دستورالعمل‌های روشن نقش مهمی در یکپارچگی کلیت اثر و به تعادل رساندن آن بر عهده دارد. نظریات موجود در عرصه‌های مختلف علم و هنر حاکی از معنادار بودن مفهوم قرینگی در یکی از مراحل شناخت، ادراک، فهم و یا خلق یک اثر است. به عبارتی این مفهوم به ظاهر ساده وجه مشترک پدیده‌های بسیاری به شمار می‌رود که هیچ رابطه‌ی ظاهری با یکدیگر ندارند.
چنانچه تقارن یکی از اصول مهم در ایجاد تعادل قلم داد شود، باید پذیرفت که هر چند تعادل همراه با تقارن نمود می‌یابد؛ اما این نکته به معنای عدم حضور تعادل در یک طرح نامتقارن نیست. به غیر از نمونه‌های بسیار ناب معمولا آنچه که بیش از حد آشکار باشد از میزان جذبه و توجه می‌کاهد. همچنین باید در نظر داشت که واژه تقارن بدون در نظر گرفتن مجردات دیگر از قبیل تعادل و توازن و همچنین وجود تناسب در معماری به معنای کامل خود نمی‌رسد و قابلیت نقد و بررسی واقعی را پیدا نمی‌کند؛ چنانچه توازن با ریتم و تواتر همراه و توام است، تناسب نیز تابع مقیاس است.
تقارن در معماری
تقارن به معنی توزیع مرتب شده و متوازنه اشکال و فضاهای موجود در یک صفحه است که این توزیع متوازن حول یک محور به نام محور تقارن یا مرکز تقارن شکل می‌گیرد. برای درک بهتر از تعریف تقارن می‌توان گفت که برای مثال اگر یک شخص دقیقا روی محور تقارن بایستد و به یک سمت خود نگاه کند، اگر شخص با همین دید ۱۸۰ درجه نگاه خود را بچرخاند، دقیقا تمام اجزایی که با نگاه کردن به سمت دیگر دیده بود را می‌تواند ببیند. و در واقع در این وضعیت فاصله اشیا در یک سمت از محور تقارن تا ببینده، باید برابر با فاصله اشیا در طرف دیگر محور تقارن باشد.
مبحث تقارن در علوم مهندسی علاوه بر کاربرد زیبایی شناسی، کاربردهای مهم‌تری را نیز دنبال می‌کند. برای مثال یکی از مهم‌ترین کاربردهای تقارن در معماری، رعایت تقارن هندسه یک ساختمان به منظور توزیع یکنواخت و متوازن بار در دو طرف یک سازه است.
انواع تقارن در معماری
- تقارن دو طرفه: به طور کلی به ترتیب متوازن اشیاء و عناصر در دو طرف مقابل، حول محور تقارن، تقارن دو طرفه گفته می‌شود. بهترین نمونه برای تقارن دو طرفه که به نوعی یکی از شاهکارهای هنر معماری در این زمینه است، تاج محل در هندوستان است که هنگام برش در یک بخش، دقیقا تصویر برش خورده، آینه تصویر برش نخورده است. این نوع تقارن رایج‌ترین نوع بکار رفته در معماری است.
- تقارن شعاعی: تقارنی است که حول یک مرکز مشخص، الگوهای تکراری را به وجود می‌آورد. برای درک بهتر از تقارن شعاعی می‌توان به یک استادیوم ورزشی اشاره کرد که اگر میانه میدان ورزشی را مرکز در نظر بگیریم، سازه پوسته‌ای که محل نشستن تماشاگران است، نسبت به مرکز، تقارن شعاعی دارد و یک الگو مشخص و بهم پیوسته‌ای در جایگاه تماشاگران به وجود می‌آید. ترکیب بندی رنگ‌ها عامل به وجود آوردن احساسات مختلف در یک شخص می‌شود و همین امر باعث شده است تا در ترکیب بندی رنگ‌های مختلف در معماری داخلی، ایجاد تقارن و توازن که باعث به وجود آمدن نظم فکری در شخص می‌شود، اهمیت بیش‌تری پیدا کند.
تقارن در معماری ایرانی
در معماری ایرانی در نظر گرفتن این نکته یک اصل جدا ناشدنی در طراحی‌ها است. برای مثال می‌توان به یکی از معروف‌ترین المان‌های موجود در طراحی داخلی ایرانی که پنجره‌های ارسی است، اشاره کرد. پنجره‌های ارسی علاوه بر رعایت قوانین تقارن در هندسه سازه، تقارن رنگ‌ها را نیز در خود پوشش می‌دهند و ترکیب این دو جز با یکدیگر آثار زیبا و چشم نوازی را در منظر مخاطب به وجود می‌آورد.
برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این مقاله ما بنویسید.
با آرزوی بهترین‌ها.
۳ دیدگاه