فولدینگ و معماری در این سبک
فولدینگ و توضیح معماری آن
معماری فولدینگ نیز به مانند معماری ساختار زدا تحت تاثیر مفاهیم و مبانی فلسفه معاصر قرار داشت. این دیدگاه نیز در ادامه فلسفه های پسا ساختار گرا، با نقد اندیشه های ساختار گرایی و مدرن همراه بود. فلسفه فولدینگ را اولین بار ژیل دلوز فیلسوف فرانسوی مطرح کرد. فولد از نظر لغوی به معنای چین و لایه می باشد. در فلسفه مورد استفاده در فولدینگ زیر بنا و رو بنا برای هر چیزی وجود ندارد. فولدینگ به دنبال تعداد و از بین بردن سلسله مراتب و دو گانگی هاست. فولدینگ عمودی گرایی و سلسله مراتب را مردود شمرده و به جای آن افقی گرایی را پیشنهاد می کند. از نظر فولدینگ همه چیز هم سطح یک دیگر هستند.
پیشنهاد نویسنده: نکات معماری
منشا فولدینگ
منشاء الهام های آن نیز گیاهی به نام ریزوم می باشد. ریزوم گیاهی است که به صورت افقی رشد می کند. این مسئله در نظر طرفداران فلسفه فولدینگ به عنوان سمبلی از عدم برتری و رجحان و دنیای بدون زیر بنا و رو بنا ست. از این رو فولدینگ با مردود شمردن عمودی گرایی که همان عقلانیت مدرن می باشد، به دنبال تساوی و برابری است. ریزوم نه آغازی دارد و نه پایانی. ریزوم همواره در میانه و تعادل قرار دارد، میان همه چیزها، بینا بودن است.
ایلیاتی گری
تفکر ایلیاتی گری در کار های دلوز جایگاه خاصی دارد. از دیدگاه او ایلیاتی ها کسانی هستند که حرکت نمی کنند بلکه ایلیاتی گری می کنند تا در جایشان بمانند و از رمز ها احتراز کنند. ایلیاتی در هیچ جا ساکن نیست. او دائماً در کوچه و گردش است. از این رو همه جای زمین برای او یکسان است. او مانند ریزوم همواره در جهات مختلف سیر می کند و جایگاه ثابتی ندارد و هویتی مرکز گریز و سیال دارد و بر این اساس همیشه بی وطن است.
در لایه – لایه های فولدینگ همه چیز کنار هم است و هیچ اندیشه ای بر دیگری برتری ندارد. داریوش شایگان با استفاده از تعبیر ریزوم تفکر سیار معتقد است فیلسوف ها همواره در جست و جوی ریشه ها بوده اند، این یک نگاه درختی و سلسله مراتبی است در حالی که ریزوم و چند پارگی به دنبال تعدی آزاد از قید یگانگی است. دلوز در کتار خود فولد جهان این طور تعبیر می کند جهان را می توان به عنوان کالبدی از سطح ها و فولد های بی نهایت مشاهده کرد که از طریق فضا زمان فشرده شده اند و در هم پیچ تاب خورده اند و جدایی پذیر نیستند.
ریزوم متشکل از واحد های مختلف نیست بلکه از تجمع جهت های گوناگون تشکیل شده است، نه آغازی دارد و نه پایانی، همیشه بین راه و میانه است، ماهیت آن بی وقفه تغییر پیدا می کند.
از مفاهیم مورد توجه در اندیشه ی فولدینگ مفهوم تا خوردگی است که دلوز آن را در کتاب ” فولد، لایپ نیتس و باروک” که در سال ۱۹۸۸ میلادی به رشته ی تحریر در آمد تشریح می کند. از این دیدگاه، ترکیباتی که فولد ایجاد می کند، یک دست و منظم نیستند اما انعطاف پذیر و نا همگون هستند و همین انعطاف پذیری باعث آن می شود که تلفیق عناصری که به ظاهر نا مرتبط هستند، در یک چارچوب و نظم پیوسته با ترکیبی کاملا نو و مدرن آفریده شوند.
دلوز و گاتاری در موضوعات مورد اشاره خود در فلسفه فولدینگ به سطح های ریمان یا رویه ها به عنوان نماد عدم همگونی و تجانس و ماهیت چهل تکه و در حال تغییر و تحول و دگرگونی یاد می کنند.
فولدینگ در معماری
در حوزه معماری موضوع فولدینگ از حدود سال های ۱۹۹۰ میلادی و توسط معماران به ساخت زدایی مانند آیزنمن و گهری مورد توجه قرار گرفت. حتی فیلیپ جانسون نیز در طرح خانه لوئیس که با همکاری گهری انجام داد،علاقه خود را به فولدینگ نشان داد.
معماران فولد به دنبال قابل انعطاف کردن فضا ها برای پاسخگویی به تفاوت ها، خواسته ها و نیاز ها بوده اند. آیزنمن برای پاسخ به این موضوع به اصطلاح فرم ضعیف به معنی قابل انعطاف بودن استفاده کرد و سعی کرد آن را در مرکز گرد هم آیی کلمبوس به نمایش بگذارد.
در معماری فولدینگ پیچیدگی های گوناگون به صورت نرم در هم می آمیزند. فولدینگ در مقیاس شهری در جایی بین زمینه گرایی و اکسپرسیونیسم قرار دارد. مفهوم انتقال نرم که در معماری فولدینگ مطرح می شود.
در فیلم ترمیناتور ۲ به نمایش گذاشته شده است. در این فیلم کالبد جیوه فرد می تواند در هر شرایطی با یک انتقال نرمی تغییر یابد.
اهمیت معماری فولدینگ تا آن جا پیش رفت که مجله AD یک شماره خود را در سال ۱۹۹۳ میلادی به طور کامل به بررسی آثار معماران و نظریه پردازان فولد از دلوز تا گاتاری گرفته تا معمارانی مانند آیزنمن، گهری، گرگ لین و غیره اختصاص داد. در آثار همه معماران فولدینگ فرم ها در نهایت پیچیدگی به گونه های نرم و قابل انعطاف در هم تنیده شده بودند و در نهایت نیز یک پدیده همگن و یکپارچه را به وجود نمی آورد.
معماری فولدینگ مانند معماری نئو باروک از تلفیق لایه های گوناگون به وجود می آید. در معماری نئو باروک سبک های مختلفی از یونانی گرفته تا رومانسک و گوتیک روی یک دیگر تا می شوند تا کالبد و طرح های بنا را به وجود بیاورند.
گهری یکی از پیشگامان مشهور عرصه معماری فولدینگ بوده است.آن چه در برابر زبان معماری فولد می توان دست پیدا کرد، نظریات بحران و تداوم هستند. بحران یا فروپاشی در تبدیل و تغییر و تحول سریع از حالتی به حالت دیگر مانند آب به یخ یا بخار تجلی می کند که بحران یا به دو پاره شدن می انجامد یا به پیچیده شدن، در هم فرو رفتن و در هم تنیدن که مضمون معماری فولد است.
در این معماری که گویی در حال فرو ریختن و کج شدن می باشد، ترتیب پلان، نمای خانه و نمای ساختمان و مقطع با هم اشکال ابهام آمیزی مانند کریستال ها می آفریند. این بازی را گهری با در هم آمیختن زبان های مختلف معماری و ترکیب آن ها آغاز کرده است. در بنای موزه ویترای او در وایمار آلمان که در کار ها و اثر های آیزنمن تاثیر زیادی گذاشته بود، اجزای معماری مکعب های در هم تنیده و در هم پیچیده شده و دفرمه و کج و کوژ هستند.
به همین دلیل بعضی از کارشناسان این زمینه، معماری او را جانور گونه و کرم گونه عنوان می کنند. به صورت کلی درباره ی معماری گهری می توان گفت که معماری های او یک نوع معماری شخصی و بدون تقلید است و بدون هیچ برنامه خاص و یک نوع عدم قطعیت در اکثر پروژه ها و معماری های گهری دیده می شود.
پیشنهاد نویسنده: رویکرد علم در معماری و نظریه ی فرانک گهری، اصول تزئینات داخلی در ساختمان
جمع بندی
در نمونه های شهری، فولدینگ ها با استفاده از شرایط محیطی لایه های مختلف را شکل می دهند. به گونه ای که نمی توان آن ها را منطبق با نیرو های سایت دانست و نمی توان آن را مقادیر با آن قلمداد کرد. آیزنمن در مرکز همایش کلمبوس از ریل های موجود در سایت قدیمی و نیز استعاره هایی نظیر کابل ها و رشته های نوری که نماینده عصر جدید و اطلاعات هستند ایده گرفت. فرشید موسوی نیز در طرح خانه مجازی با استفاده از ویژگی نوار موبیوس به نوعی یک فضای بی مرز که داخل و خارج را به یک دیگر پیوسته می کند استفاده کرد.
پروژه های مرتبط با این مقاله که توسط شرکت دکوطرح طرح انجام شده است:
– پروژه سعادت آباد – مرحله طراحی
برای مشاوره ی رایگان می توانید با شماره های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این مقاله برای ما بنویسید.
موفق باشید.
۰ دیدگاه