انواع بتن

انواع بتن را می‌توان از جهات مختلف بررسی کرد. مثلا تقسیم بندی براساس مقاومت فشاری، خواص کارایی و… در ادامه یکی از جامع‌ترین تقسیم بندی‌های بتن آورده شده است که انواع بتن متناسب با نوع کاربردشان تقسیم بندی شده‌اند.

هر کدام از این بتن‌ها خواص و کاربردهای مخصوص به خود را دارند که در ادامه‌ی این نوشته به آن خواهیم پرداخت. یکی از ویژگی‌های مهم بتن که باعث گسترده‌تر شدن دامنه کاربرد آن شده است، وجود انواع مختلفی از آن است که هر کدام برای شرایط کاری و نیازهای متفاوتی مناسب هستند.

مطالعات انجام شده در زمینه بتن منجر به تولید انواع مختلفی شده است که عملکرد و پایداری فوق العاده‌ای را در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهند. انواع مختلفی از بتن وجود دارند که براساس مصالح به کار رفته، طرح اختلاط، روش ساخت، محل کاربرد، نوع واکنش هیدراتسیون و… از یکدیگر متمایز می‌شوند.

قبل از خواندن این نوشته توصیه می‌شود نوشته‌های زیر را نیز مطالعه کنید:

• عیار بتن چیست؟
• قیمت تمام شده ساختمان اسکلت بتنی

انواع بتن و کاربردهایشان

بتن معمولی

این بتن از ترکیب مواد اصلی یعنی سیمان، آب و سنگدانه تولید می‌شود. مقاوم این نوع بتن بین 10MPa تا 40MPa متغیر است. در بتن معمولی زمان گیرش اولیه بین 30 تا 90 دقیقه است که این زمان وابسته به خواص سیمان مورد استفاده و شرایط آب و هوایی محل ساخت و ساز است.

بتن غیرمسلح

این نوع بتن هیچ گونه المان تسلیح کننده‌ای ندارد. اجزای اصلی آن سیمان، سنگدانه و آب هستند. طرح اختلاط رایج برای ساخت این نوع از بتن 1:2:4 است. وزن مخصوص بتن غیر مسلح بین 2200 تا 2500 کیلوگرم بر متر مکعب بوده و مقاوم آن بین 200 تا 500 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است. این نوع بتن بیش‌تر برای ساخت پیاده روها استفاده می‌شود و به صورت کلی هرجا به مقاومت کششی زیادی نیاز نباشد می‌توان از این نوع بتن استفاده کرد. پایداری این نوع بتن معمولا خوب است.

بتن مسلح در واقع همان بتن معمولی است که المان‌های تسلیح کننده جهت تحمل تنش‌های کششی به آن اضافه شده است. بتن غیر مسلح در فشار قوی و در کشش ضعیف است. بنابراین با جایگذاری المان‌های تسلیح کننده در بتن، وظیفه تحمل تنش‌های کششی به آن‌ها واگذار می‌شود. در واقع بتن مسلح نتیجه همکاری بتن غیر مسلح و المان‌های تسلیح در تحمل بار است. المان‌های فولادی مورد استفاده در بتن جهت تسلیح می‌توانند به شکل راد، میلگرد و یا شبکه باشند. حتی از الیاف نیز می‌توان به عنوان المان تسلیح استفاده کرد. فارغ از نوع تسلیح کننده استفاده شده در بتن، بسیار مهم است که از اتصال مناسب بتن و المان‌های تسلیح اطمینان حاصل گردد. این اتصال مناسب تضمین کننده مقاومت و پایداری بتن حاصله است.

بتن پیش تنیده

بیش‌تر پروژه‌‌های بتنی عظیم با استفاده از بتن پیش تنیده اجرا می‌شوند. در این روش میلگردها و تاندون‌های استفاده شده در بتن پیش از اعمال بار سرویس سازه تحت تنش قرار می‌گیرند در هنگام ساخت و اجرای بتن، این میلگردها جایگذاری شده و از دو طرف محکم نگه داشته می‌شوند. به محض این که بتن محکم شود، آن بخش تحت تنش فشاری قرار می‌گیرد. این فرآیند ایجاد تنش اولیه در بتن باعث می‌شود قسمت‌های پایینی بتن در برابر کشش مقاومت بیش‌تری داشته باشند. فرآیند پیش تنیده کردن بتن به تجهیزات سنگین و توانایی اجرایی بالایی نیاز دارد. این نوع بتن برای ساخت پل‌ها، سازه‌های تحت بارهای سنگین و بام‌های با دهانه بزرگ استفاده می‌شود.

بتن پیش ساخته

المان‌های مختلف سازه‌ای را می‌توان با ویژگی‌های مختلفی در کارخانه ساخته و تنها در محل کارگاه آن‌ها را مونتاژ کرد. این واحدهای بتنی، بتن پیش ساخته نامیده می‌شوند. مثال‌هایی از قطعات بتنی پیش ساخته؛ بلوک‌های بتنی، پله‌ها، دیوارها و شمع‌های پیش ساخته، تیرهای بتنی و… هستند. استفاده از این قطعات مزیتی دارد و آن هم ساخت بسیار سریع است، زیرا تنها نیاز است در محل کارگاه آن‌ها را مونتاژ کرد. همچنین از آن جایی که تولید قطعات بتنی در کارخانه انجام می‌شود، کیفیت نیز بسیار با اهمیت است. تنها نکته‌ی مهم اهمیت انتقال صحیح این قطعات از محل تولید به کارگاه است.

بتن سبک

بتنی که وزن مخصوص آن کم‌تر از 1920 کیلوگرم بر متر مکعب باشد، در دسته بتن‌های سبک جای می‌گیرد. استفاده از سنگدانه‌های سبک در بتن منجر به تولید بتن سبک می‌شود. سنگدانه‌ها مهم‌ترین عامل مشخص کننده وزن مخصوص بتن هستند. به عنوان مثال‌هایی از سنگدانه‌های سبک می‌توان به سنگ پا، پرلیت و پوکه معدنی اشاره کرد. بتن سبک برای محافظت از سازه‌های فولادی و همچنین ساخت عرشه پل‌های با دهانه‌های بزرگ کاربرد دارد. همچنین در برخی موارد ممکن است در ساختمان‌ها نیز استفاده می‌شود.

بتن سنگین

بتنی که وزن مخصوص آن بین 3000 تا 4000 کیلوگرم بر متر مکعب است، بتن سنگین نامیده می‌شود. برای ساخت این نوع بتن از سنگدانه‌های سنگین استفاده می‌شود. برای ساخت این نوع بتن از قطعات خرد شده سنگ به عنوان سنگدانه درشت استفاده می‌شود. رایج‌ترین سنگدانه مورد استفاده برای ساخت این نوع بتن، باریوت است. این نوع سنگدانه‌ها بیش از هر محل دیگری برای ساخت نیروگاه‌های اتمی و پروژه‌های مشابه به کار می‌روند. این سنگدانه سنگین به سازه کمک می‌کند در برابر تابش‌های رادیو اکتیو مختلف مقاوم باشد.

بتن هوا دار

در این نوع از بتن بین 3% تا 6% بتن هوا محبوس می‌شود. محبوس کردن هوا در بتن به کمک اضافه کردن فوم یا هوا و یا افزودنی‌های بتنی هوازا انجام می‌گیرد. از عوامل هوازا می‌توان به رزین، الکل و اسیدهای چرب اشاره کرد.

بتن آماده

بتنی که در یک کارگاه بتن ساخته و آماده می‌شود، را بتن آماده می‌گویند. این بتن با استفاده از میکسر به محل اجرا آورده می‌شود. این بتن به محض این که به محل اجرا می‌آید، بدون نیاز به هیچ گونه عملیات دیگری مورد استفاده قرار گیرد. تفاوت بتن آماده با بتنی که در همان محل اجرا ساخته می‌شود در کیفیت بالای آن است، زیرا با دستگاه‌های مخصوص ساخته شده و امکان کنترل و نظارت روی خواص مختلف آن وجود دارد. تولید این بتن نیاز به کارگاه مرکزی تولید بتن (بچینگ بتن) دارد. در صورتی که نیاز باشد بتن مورد نیاز پروژه در همان محل تولید شود، این کارگاه باید در فاصله‌ی قابل قبولی از محل اجرا احداث گردد. اگر فاصله‌ی محل تولید تا محل اجرای بتن زیاد باشد، حمل و نقل بتن زمان زیادی گرفته و بتن سخت می‌شود. البته این مشکل را می‌توان با استفاده از افزودنی‌های دیرگیرکننده تا حدی برطرف کرد.

بتن پلیمری

در مقایسه با بتن معمولی، در بتن پلیمری، سنگدانه‌های بتنی به جای سیمان با پلیمر به یکدیگر اتصال می‌یابند. تولید بتن پلیمری باعث کاهش حجم حفره‌های موجود بین سنگدانه‌های درون بتن می‌گردد. در نتیجه‌ی استفاده از این روش برای ساخت بتن، دانه بندی سنگدانه‌ها به گونه‌ای انجام می‌شود که کم‌ترین فضای خالی و در نتیجه بیش‌ترین چگالی حاصل شود.

بتن با مقاومت بالا

بتن‌هایی که مقاومت آن‌ها بالاتر از 40MPa است، بتن با مقاومت بالا نامیده می‌شوند. این مقاومت بالا از طریق کم کردن نسبت آب به سیمان پایین‌تر از 0.35 به دست می‌آید. میزان تولید کریستال‌های کلسیم هیدروکسید که در زمان هیدراتاسیون تولید شده و مهم‌ترین نگرانی و مشکل برای خواص مقاومتی بتن است، را نیز می‌توان با استفاده از فوم سیلیکا کاهش داد. از لحاظ ویژگی‌های دیگر نیز باید توجه داشت که بتن با مقاومت بالا، روان گرایی کم‌تری دارد که یک مشکل محسوب می‌شود.

بتن با عملکرد بالا

برای آن که بتنی در این دسته قرار بگیرد باید حداقل ویژگی‌هایی را داشته باشد که لزوما فقط ویژگی‌های مقاومتی نیست. باید توجه کرد که تمام بتن‌های با مقاومت بالا می‌توانند با عملکرد بالا نیز باشند. ولی تمام بتن‌های با عملکرد بالا (HPC) لزوما مقاومت بالایی ندارند.

برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.

نظرات خود را در ارتباط با این نوشته ما بنویسید.

با آرزوی بهترین‌ها.