منظر سخت چیست؟
منظر سخت چیست؟
اگر از پنجره اتاق به بیرون نگاه کنیم، اگر از در ورودی ساختمان محل استقرار خود به فضای بیرونی وارد شویم، با نگاه به اطراف خود، مجموعه‌ای از فضاها و عناصر را مشاهده می‌کنیم که در برگیرنده ساختمان‌ها و محوطه‌های مفروش با گیاهان هستند. ترکیبی از روشنایی، تاریکی، سایه روشن‌ها، رنگ‌ها و یا بافت‌هایی که در مجموع، بخشی از آن مربوط به طبیعت و بخشی نیز ساخته و پرداخته دست انسان است. این فضاها و عناصر، در جای جای محیط اطراف و شهر و روستا متفاوت است.
قبل از خواندن این نوشته توصیه می‌شود نوشته‌های زیر را نیز مطالعه کنید:
منظر سخت چیست؟
طراحی مناظر در معماری
اگر چه انسان از نخستین گام‌های حرکت و فعالیت خود در عرصه محیط برای ایجاد محیط مناسب زیست چه در فضاهای بسته و چه باز با توجه به میزان شناخت خود، در برخورد با عناصر محیط با تعمیق برخورد کرده است و تدابیر او همیشه در قالب مصلحت اندیشی و نگاه به جوانب موضوع انجام گرفته است، اما این تدابیر تا ۱۵۰ سال پیش، به عنوان دانشی نظام مند وجود نداشت.
از اواخر قرن ۱۹ به دلیل تغییر شرایط فعالیت انسان در عرصه محیط، ناشی از انقلاب‌های صنعتی، او دریافت که در ادامه حرکت و ایجاد تغییر در شکل و نظام محیط پیرامونی خویش، باید به نگاهی منسجم و نظام مند مسلح باشد و توجه بیش‌تر به برخی مسائل نو و تجدید نظر در مناسبات کهن خود با عناصر پیرامونی‌اش را مد نظر قرار دهد.
منظر نرم و سخت چیست؟
معمولاً کلمه landscaping با دو عنوان همراه است:
- منظر سخت (hard landscape).
- منظر نرم (soft landscape).
منظر سخت به فضای چشم انداز بیرونی گفته می‌شود که عناصر اصلی تشکیل دهنده آن را اشیایی مانند مجموعه دیوارها، حصارها، صندلی‌ها، ظروف زباله، آب نما، پوسته، جداره بیرونی مصالح مختلف تشکیل دهند. منظر نرم به مجموعه‌ای گفته می‌شود که خاک و پوشش گیاهی و آب و جز آن را در بر می‌گیرد. به عبارت دیگر، به تمامی عملیات زیاب سازی و مناسب سازی محیط که مبتنی بر ویژگی‌های زمین و کارکردهای مورد نظر و همچنین در جهت شکل بخشیدن به عناصر و بالا بردن کیفیت بصری آن است، landscaping گفته می‌شود که آن طور که پیش‌تر ذکر شد، در برگیرنده دو گونه محوطه سازی سخت و نرم است.
وابستگی معماری مناظر
در طول حدود ۱۵۰ سال که از عمر پیدایش معماری منظر می‌گذرد، حوزه فعالیت و نقش و کارکرد این رشته به تدریج شفاف‌تر و مشخص‌تر شده است. با وجود این، به دلیل گستردگی حوزه بحث و دامنه گسترده این دانش و تداخل آن با تخصص‌های گوناگون، گرایش‌ها و دیدگاه‌های متفاوت در عرصه فعالیت آن مطرح شده و به تبع آن تعاریف متفاوتی نیز از آن به دست داده شده، هر کدام در جای خود با توجه به دیدگاه‌های تخصصی مربوط، بیانگر مفاهیم و ارتباط ویژه‌ای با مقوله طراحی منظر و به عنوان مبنای آن دیدگاه قابل توجه است. در این عرصه، طراحی منظر از حیطه محدود یک رشته فراتر می‌رود و حوزه‌ها و فعالیت‌های تخصصی و میان رشته‌ای متعدد را نیز در بر می‌گیرد. این حوزه‌ها و تداخل آن‌ها واقعیت و ضرورتی محسوب می‌شود که عدم توجه به آن، موجب ایجاد نگرش تک بعدی و چه بسا انحراف در درک مفاهیم گردد.
اهمیت طراحی مناظر سخت
اگر به اسناد و مدارک موجود از دید نویسندگان با پیش زمینه تخصصی و حرفه‌ای توجه شود، مشاهده می‌گردد که مبانی و دیدگاه‌های آنان، تأثیر بسیاری در اهیمت بخشیدن به برخی از مسائل از خود باقی گذاشته است. آنچه از مضمون نوشته مویر می‌توان برداشت کرد، وجود نگرش‌ها و تلقی‌های گوناگون از مفهوم و اهمیت دیدگاه‌های متفاوت در این زمینه است. نکته دیگر در همین زمینه، عدم شکل گیری و یا استحکام مبانی نظری و تئوری ثابت و مورد تأیید اکثر صاحب نظران در عرصه معماری منظر است.
به این ترتیب، مراکز دانشگاهی در کشورهای متفاوت، در زمینه معماری منظر دارای نظرات و دیدگاه‌های مختلفی هستند و هر یک با توجه به دیدگاه‌های خود، روش خاصی را مورد تأکید قرار می‌دهند. چه بسا در این زمینه، دانشگاه‌ها و مراکز اموزشی ایالات متحده آمریکا، با توجه به دیدگاه‌های انجمن معماران منظر آمریکا (ASLA) دارای نگرش و مواضع خاصی در ارائه و بیان نظرات خود هستند، اما با وجود این، شاخه بودن این رشته، مسئله‌ای است که امروز جلب توجه می‌کند.
تاکید بر طراحی مناظر و لنداسکیپینگ
با وجود تمامی این دیدگاه‌ها، آنچه امروز به عنوان حوزه طراحی و معماری منظر لازم است مورد توجه قرار گیرد، بیش‌ترین تأکید در بازتاب نقش طراحی و معماری فضای باز در ارتباط با محیط است که پوشش و چارچوب مشخصی را با جامعیت و انعطاف پذیری بیش‌تر بیان می‌دارد و تعاریف آن نیز گویای جوانب این امر است. از این رو، ضروری است که برای ادامه بحث و بررسی مبانی این مبحث، حوزه مشخص‌تری برای تعیین چارچوب این موضوع تعریف شود. براساس چنین ضرورتی است که در ادامه این مباحث به تعریف مفهوم طراحی و معماری منظر و سپس ارائه سایر مفاهیم مرتبط پرداخته می‌شود.
دامنه طراحی و معماری منظر
معماری منظر دانشی است که به فضای بیرونی، چه از دیدگاه محیط زیست و طبیعت، چه از دیدگاه رابطه آن با زندگی انسان، و چه از دیدگاه هنر و زیبا شناسی می‌پردازد. عناصر این دانش از فضای سه بعدی‌ای تشکیل شده است که بعد زمان را نیز در بر می‌گیرد، و فضایی چهار بعدی پدید می‌آورد. علاوه بر این، از آنجا که به غیر از بعد زمان، فضا دارای نوعی حس و ادراکات ویژه و انعکاسی در بیننده است، عرصه آن را می‌توان با ابعاد بیش‌تری معرفی کرد. این دانش به شناخت و برنامه ریزی و طراحی و ساخت این فضا می‌پردازد.
از آنجا که عرصه شناخت و کارکرد این دانش وسیع است و از طرفی با سایر حوزه‌های مرتبط با پهنه محیط انسان و مرتبط است، لذا روند پرداختن به آن نوعی فراشد میان رشته‌ای و یا چند رشته‌ای نیاز دارد. شناخت این دانش و پرداختن به طراحی در عرصه آن نیز نیاز به گذر از روند و توجه به شخصیت ویژه آن دارد. در محدوده این دانش، علوم و هنرهای متفاوتی می‌گنجد که مهم‌ترین آن‌ها، حوزه دانش‌های محیطی، حوزه علوم انسانی و اجتماعی، حوزه‌های فنی و مهندسی را در بر می‌گیرد.
برای مشاوره‌ی رایگان می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این نوشته ما بنویسید.
با آرزوی بهترین‌ها.
۰ دیدگاه