منظر سخت چیست؟
منظر سخت چیست؟
اگر از پنجره اتاق به بیرون نگاه کنیم، اگر از در ورودی ساختمان محل استقرار خود به فضای بیرونی وارد شویم، با نگاه به اطراف خود، مجموعه ای از فضاها و عناصر را مشاهدهد می کنیم که در برگیرنده ساختمان ها و محوطه های مفروش با گیاهان هستند. ترکیبی از روشنایی، تاریکی، سایه روشن ها، رنگ ها، و یا بافت هایی که در مجموع، بخشی از آن مربوط به طبیعت و بخشی نیز ساخته و پرداخته دست انسان است. این فضاها و عناصر، در جای جای محیط اطراف و شهر و روستا متفاوت است.
قبل از خواندن این مقاله توصیه می شود مقالات زیر را نیز مطالعه کنید:
منظر سخت چیست؟
طراحی مناظر در معماری
اگر چه انسان از نخستین گام های حرکت و فعالیت خود در عرصه محیط برای ایجاد محیط مناسب زیست چه در فضاهای بسته و چه باز با توجه به میزان شناخت خود، در برخورد با عناصر محیط با تعمیق برخورد کرده است و تدابیر او همواره در قالب مصلحت اندیشی و نگاه به جوانب موضوع انجام گرفته است، اما این تدابیر تا صدوپنجاه سال پیش، به عنوان دانشی نظام مند وجود نداشت.
از اواخر قرن نوزدهم به دلیل تغییر شرایط فعالیت انسان در عرصه محیط، ناشی از انقلاب های صنعتی، او دریافت که در ادامه حرکت و ایجاد تغییر در شکل و نظام محیط پیرامونی خویش، باید به نگاهی منسجم و نظام مند مسلح باشد و توجه بیشتر به برخی مسائل نو و تجدید نظر در مناسبات کهن خود با عناصر پیرامونی اش را مد نظر قرار دهد.
منظر نرم و سخت چیست؟
معمولاً کلمه landscaping با دو عنوان همراه است: منظر سخت و منظر نرم (hard & soft landscape). به معنای منظر سخت و منظر نرم. منظر سخت به فضای چشم انداز بیرونی گفته می شود که عناصر اصلی تشکیل دهنده آن را اشیایی مانند مجموعه دیوارها، حصارها، صندلی ها، ظروف زباله، آب نما، پوسته، جداره بیرونی مصالح مختلف تشکیل دهند. منظر نرم به مجموعه ای گفته می شود که خاک و پوشش گیاهی و آب و جز آن را در برمی گیرد. به عبارت دیگر، به تمامی عملیات زیاب سازی و مناسب سازی محیط که مبتنی بر ویژگی های زمین و کارکردهای مورد نظر و همچنین در جهت شکل بخشیدن به عناصر و بالا بردن کیفیت بصری آن است، landscaping گفته می شود که آن طور که پیش تر ذکر شد، در برگیرنده دو گونه محوطه سازی سخت و نرم است.
وابستگی معماری مناظر
در طول حدود یک صدو پنجاه سال که از عمر پیدایش معماری منظر می گذرد، حوزه فعالیت و نقش و کارکرد این رشته به تدریج شفاف تر و مشخص تر شده است. با وجود این، به دلیل گستردگی حوزه بحث و دامنه گسترده این دانش و تداخل آن با تخصص های گوناگون، گرایش ها و دیدگاههای متفاوت در عرصه فعالیت آن مطرح شده و به تبع آن تعاریف متفاوتی نیز از آن به دست داده شده، هر کدام در جای خود با توجه به دیدگاههای تخصصی مربوط، بیانگر مفاهیم و ارتباط ویژه ای با مقوله طراحی منظر و به عنوان مبنای آن دیدگاه قابل توجه است. در این عرصه، طراحی منظر از حیطه محدود یک رشته فراتر می رود و حوزه ها و فعالیت های تخصصی و میان رشته ای متعدد را نیز در بر می گیرد. این حوزه ها و تداخل آنها واقعیت و ضرورتی محسوب می شود که عدم توجهبه ان، موجب ایجاد نگرش تک بعدی و چه بسا انحراف در درک مفاهیم گردد.
اهمیت طراحی مناظر سخت
اگر به اسناد و مدارک موجود از دید نویسندگان با پیش زمینه تخصصی و حرفه ای توجه شود، مشاهده می گردد که مبانی و دیدگاههای آنان، تأثیر بسیاری در اهیمت بخشیدن به برخی از مسائل از خود باقی گذاشته است. آنچه از مضمون نوشته مویر می توان برداشت کرد، وجود نگرش ها و تلقی های گوناگون از مفهوم و اهمیت دیدگاههای متفاوت در این زمینه است. نکته دیگر در همین زمینه، عدم شکل گیری و یا استحکام مبانی نظری و تئوری ثابت و مورد تأیید اکثر صاحب نظران در عرصه معماری منظر است.
بدین ترتیب، مراکز دانشگاهی در کشورهای متفاوت، در زمینه معماری منظر دارای نظرات و دیدگاههای مختلفی هستند و هر یک با توجه به دیدگاههای خود، روش خاصی را مورد تأکید قرار می دهند. چه بسا در این زمینه، دانشگاه ها و مراکز اموزشی ایالات متحد آمریکا، با توجه به دیدگاه های انجمن معماران منظر آمریکا (ASLA) دارای نگرش و مواضع خاصی در ارائه و بیان نظرات خود می باشند، اما با وجود این، شاخه بودن این رشته، مسئله ای است که امروز جلب توجه می کند.
تاکید بر طراحی مناظر و لنداسکیپینگ
با وجود تمامی این دیدگاه ها، آنچه امروز به عنوان حوزه طراحی و معماری منظر لازم است مورد توجه قرار گیرد، بیشترین تأکید در بازتاب نقش طراحی و معماری فضای باز در ارتباط با محیط است که پوشش و چارچوب مشخصی را با جامعیت و انعطاف پذیری بیشتر بیان می دارد، و تعاریف آن نیز گویای جوانب این امر است. از این رو، ضروری است که برای ادامه بحث و بررسی مبانی این مبحث، حوزه مشخص تری برای تعیین چارچوب این موضوع تعریف شود. بر اساس چنین ضرورتی است که در ادامه این مباحث به تعریف مفهوم طراحی و معماری منظر و سپس ارائه سایر مفاهیم مرتبط پرداخته می شود.
دامنه طراحی و معماری منظر
معماری منظر دانشی است که به فضای بیرونی – چه از دیدگاه محیط زیست و طبیعت، چه از دیدگاه رابطه آن با زندگی انسان، و چه از دیدگاه هنر و زیبا شناسی – می پردازد. عناصر این دانش از فضای سه بعدی ای تشکیل شده است که بعد زمان را نیز در بر می گیرد، و فضایی چهار بعدی پدید می آرود. علاوه بر این، از آنجا که به غیر از بعد زمان، فضا دارای نوعی حس و ادراکات ویژه و انعکاسی در بیننده است، عرصه آن را می توان با ابعاد بیشتری معرفی کرد. این دانش به شناخت و برنامه ریزی و طراحی و ساخت این فضا می پردازد.
از آنجا که عرصه شناخت و کارکرد این دانش وسیع است و از طرفی با سایر حوزه های مرتبط با پهنه محیط انسان و مرتبط است، لذا روند پرداختن به آن نوعی فراشد میان رشته ای و یا چند رشته ای نیاز دارد. شناخت این دانش و پرداختن به طراحی در عرصه آن نیز نیاز به گذر از روند و توجه به شخصیت ویژه آن دارد. در محدوده این دانش، علوم و هنرهای متفاوتی می گنجد که مهم ترین آنها، حوزه دانش های محیطی، حوزه علوم انسانی و اجتماعی، حوزه های فنی و مهندسی را در بر می گیرد.
برای مشاوره ی رایگان می توانید با شماره های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این مقاله ما بنویسید.
موفق باشید.
۰ دیدگاه