تفاوت طاق و قوس در معماری
تفاوت طاق و قوس در معماری – قوس چیست؟
اولین سازه طاقی مورد بررسی قوس است. قوس جسمی منحنی شکل بریا پوشش است که دهانه آن از عمقش بیشتر باشد. تعادل قوس رابطه نزدیکی با پی و گشتاور وارد شده از طرف بارها که به شانه قوس انتقال پیدا میکند دارد. فن اجرای این سازه نسبت به زمان خود روش پیشرفته ای بوده است. قدمت قوس به چند هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد و استفاده از این عنصر ساختمانی در حدود ۳۰۰۰ سال قبل در تمدن بین النهرین رایج بوده است.
یکی از انواع قوس ها قوس کاذب است. در این قوس وزن هر آجر یا سنگ بر روی نصف آجر یا سنگ زیرین خود به صورت عمودی وارد شده وسپس به پایه انتقال پیدا می کند. برای اجرای قوس ها از آجر برروی زمین ساخته وداخل قالب را با نی وملات گچ پر کرده وبعد از خشک شدن و بیرون آوردن آن قرینه آن را در همین قالب ساخته و به کمک چوب بر روی دیوار سوار می کنند. برای دهانه های بزرگ چون اسختن وریختن قالب گچی بر روی زمین و سوار کردن آن بر دیوار میسر نبوده برروی بنا تکه قوس را اجرا می کرده اند.
قبل از خواندن این مقاله توصیه می شود مقالات زیر را نیز مطالعه کنید:
تفاوت طاق و قوس در معماری
طاق چیست؟
از تجسم یک قوس در فضا طاق بوجود می آید. ساختمان طاق از رگه های آجری تشکیل شده است و تقریبا همان مشخصات ایستایی قوس را در فضا دارد. تفاوت قوس و طاق در میزان پوشش محل مورد نظر می باشد. قوس ها برای پوشش مکان هایی که دهانه آن ها از عمقشان کوچک تر است کاربرد دارند. طاق را درابعاد گوناگون و شکل ها و گونه های مختلف طوری مورد استفاده قرار داده اند که انسان را به تعجب وا می دارد. پوشش بناهایی مثل مسجد جامع اصفهان با حدود ۴۷۶ طاق به اشکال گوناگون از نمونه های کم نظیر معماری جهان می باشد.
گنبد چیست؟
اگر چه گنبد پیش از اسلام و در دوران تمدنهای مختلف با ویژگی خاص آن تمدن به چشم می خورد، اما پس از اسلام گنبد به عنوان بارزترین ویژگی مساجد با بهره گیری از تزئینات خاص اسلامی و رنگ های معنوی شناخته می شود. پیش از اسلام گنبدها کوچک و از یک یا چند تکه ساخته می شدند، اما پس از اسلام استفاده از گنبدها با تزئینات خاص اهمیت به سزایی یافت. گفته می شود اولین گنبد در مناطق اسلامی در شمال عراق و شرق سوریه در هزاره چهارم پیش ازمیلاد مسیح ساخته شد یعنی پیش از تمدن سومریان از آن ها در کاخها و یا قبرستان ها استفاه می کردند. سپس با توسعه مواد ساختمانی استفاده از سنگهای مختلف رونق گرفت و از آن ها در ساخت گنبد استفاده شد.
با ورود اسلام گنبد از ویژگیهای مساجد محسوب شد که برای نشان دادن جلوه های معماری اسلامی از آن بهره می گرفتند، به گونه ای که امروز با گذشت ۱۴ قرن از اسلام، گنبد همچنان از ویژگی های خاص مساجد به شمار می رود. گنبد که بر روی ساختمان مسجد با استحکام فراوان ساخته می شود، به صورت مدور و دایره ای است. در ساخت آن علاوه بر اینکه از انواع کاشیها و تزئینات استفاده می شود، بهره گیری از رنگهایی که در روح و روان انسان تأثیر گذار است و برمعنویت انسان تأکید می کند، از اهمیت به سزایی برخوردار است.
تقسیم بندی سازه های ایرانی
انواع سازه ها را قبل از ورود مصالح جدید در ایران را میتوان به ۲ دسته تقسیم کرد:
- سیستم ایستایی تیر پوش یا سنگین: در این نوع سازه ها نیرو ها عمدتا ناشی از وزن بنا به وسیله تیرهای چوبی یا سنگی به ستون ها انتقال پیدا می کند و از آنجا به تکیه گاه منتقل می شود.
- سیستم ایستایی فشاری یا طاقی: عملکرد در این نوع سازه ها بر مبنای انتقال سریع نیروی وزن زیاد بنا به شالوده وکم کردن تاثیر خمش است. سازه ای دارای مقاومت فشاری نسبتا زیادی هستند ولی در برابر کشش مقاومت بالی ندارند. حال در اجرای طاق ها برای کاهش وزن آنها و هم چنین پیاده سازی یک تهویه طبیعی به جهت جلوگیری از ورود گرما در تابستان و خروج گرما در تابستان معمولا طاق ها را به صورت دو لایه اجرا می کنند که در بعضی موارد در طراحی فاصله ۲ طاق آنقدر زیاد میشود که آدم به راحتی می تواند در بین دو لایه در حرکت کند. البته همواره از ظاهر سازه قادر به تعیین نوع سیستم باربری آن نیستیم چون در بعضی از سازه ها به علت زیبایی بنا از طاق های کاذب استفاده می کنند ولی سیستم سازه ای آن ها تیر پوش است.
برای مشاوره ی رایگان می توانید با شماره های ۰۹۱۲۲۴۶۰۰۸۹ | ۰۹۱۲۱۴۷۱۸۴۷ به طور مستقیم تماس بگیرید.
نظرات خود را در ارتباط با این مقاله ما بنویسید.
موفق باشید.
۰ دیدگاه